Усё пра дыягностыку туберкулёзу ў пытаннях чытачоў і адказах эксперта

Разам з тым, нават калі ў чалавека дыяскінтэст паказаў станоўчы вынік, гэта яшчэ не значыць, што ён хворы на актыўную форму туберкулёзу. Зрэшты, верагоднасць захварэць у яго вышэйшая, чым у людзей з адмоўным вынікам дыягнастычнага тэсту. Дарэчы, дыяскінтэст у нашай краіне выкарыстоўваецца з 2014 года.

«Ці абавязкова ўсім рабіць пробу Манту або дыяскінтэст?»

Згодна з аналізам эпідэміялагічнай сітуацыі па захворванні на туберкулёз у нашай і некаторых іншых краінах, 80% выпадкаў заражэння і захворвання на туберкулёз адбываецца сярод дзяцей з груп рызыкі, да якіх адносяцца:

• тыя, хто жыве ў сям'і, дзе ёсць хворыя на туберкулёз, а таксама хто мае хранічную бранхалёгачную паталогію альбо іншага органа ці сістэмы;
• тыя, хто мае цукровы дыябет;
• ВІЧ-інфіцыраваныя;
• тыя, хто атрымлівае працяглую гарманальную тэрапію пасля трансплантацыі, а таксама з цяжкай імуннай недастатковасцю іншага генезу.

«Ці можа развіцца алергія на пробу Манту або дыяскінтэст?»

Проба Манту і дыяскінтэст вельмі рэдка выклікаюць алергічную рэакцыю, разам з тым цалкам выключыць яе развіццё нельга. Таму перш, чым паставіць той ці іншы дыягнастычны тэст, спецыялісты заўсёды ўдакладняюць, ці былі занадта «бурныя» або незвычайныя рэакцыі ў мінулы раз. У такім выпадку проба Манту і дыяскінтэст проціпаказаныя.

Зрэдку пасля ін'екцыі можна назіраць павышэнне тэмпературы цела, высыпанні на руцэ. А вось калі ў месцы ўвядзення ін'екцыі з'явіўся сверб, акрамя магчымай алергічнай рэакцыі на прэпарат можна меркаваць інфіцыраванне мікабактэрыямі туберкулёзу.

У выпадку, калі ў дзіцяці ёсць схільнасць да алергіі, рэкамендуецца за пяць дзён да правядзення тэсту і два дні пасля, да праверкі мясцовай рэакцыі на руцэ, прымаць антыгістамінныя (супрацьалергічныя) прэпараты.

«У якіх выпадках дзецям малодшага ўзросту ставяць дыяскінтэст?»

Дыяскінтэст ставяць дзецям любога ўзросту пры падазрэнні на туберкулёз, якое можа ўзнікнуць пры зацяжной пнеўманіі, менінгіце неўдакладненай прыроды і іншых захворваннях. Для таго, каб выключыць туберкулёз, перавага аддаецца дыяскінтэсту.

«Калі дзіця прастыла ці толькі што перанесла ВРВІ, ці можна рабіць пробу Манту або дыяскінтэст? Ці адаб'ецца дрэннае самаадчуванне дзіцяці на выніках, або лепш пачакаць да выздараўлення? Колькі варта пачакаць пасля перанесенай хваробы?»

Пры дыягназе ВРВІ ці іншай інфекцыі ў дзіцяці правільным будзе пачакаць да поўнага яго выздараўлення. Ідэальны варыянт – пачакаць пару тыдняў пасля таго, як дзіця вылечылася, а пры цяжкіх захворваннях – месяц, хоць правядзенне тэстаў дазваляецца адразу пасля выздараўлення.

«Ці існуюць альтэрнатыўныя метады дыягностыкі туберкулёзу ў дзяцей? Якія і дзе іх можна прайсці?»

У Беларусі сёння даступныя ўсе самыя сучасныя метады дыягностыкі туберкулёзу. Калі казаць пра раннія выяўленні туберкулёзнай інфекцыі (так званай латэнтнай формы), акрамя вядомых пробы Манту і дыяскінтэсту можа выкарыстоўвацца квантыферонавы тэст – вызначэнне ўзроўню гама-інтэрферону ў вянознай крыві. У выпадку, калі чалавек хворы на туберкулёз, квантыферонавы тэст будзе станоўчым.

Даведачна: квантыферонавы тэст быў зарэгістраваны ў Беларусі ў 2016 годзе. Яго робяць у РНПЦ пульманалогіі і фтызіятрыі. Даследаванне дарагое і працаёмкае, таму ўжываецца ў асабліва складаных дыягнастычных выпадках. Не мае супрацьпаказанняў і прызнана экспертамі Сусветнай арганізацыі аховы здароўя. Беларускім грамадзянам праводзіцца бясплатна па накіраванні кансультанта РНПЦ пульманалогіі і фтызіятрыі, замежным грамадзянам – на платнай аснове. 

Выкананне квантыферонавага тэсту праводзіцца ў тых выпадках, калі:

• у дзіцяці была сур'ёзная алергічная рэакцыя на пробу Манту або дыяскінтэст;
• неабходна правесці дыягностыку цяжарнай жанчыне;
• у дзіцяці ёсць цяжкая спадарожная паталогія, напрыклад, онка-гематалагічныя захворванні, калі ўвядзенне любога рэагента небяспечнае развіццём абвастрэння асноўнага захворвання і інш.

Яшчэ адзін дыягнастычны метад, які заўсёды выкарыстоўваецца пры падазрэнні на туберкулёз лёгкіх – бактэрыялагічная дыягностыка.

Самымі сучаснымі і дакладнымі з'яўляюцца малекулярна-генетычныя тэсты.

«У дзіцяці ўсё пробы Манту былі вялікія па памеры і трохі прыпухлыя. Ездзілі ў тубдыспансер, там нам паставілі яшчэ адну пробу Манту, якая паказала норму. Дыяскінтэст пасля таксама быў адмоўны. З чым гэта звязана? Ці значыць гэта, што ў дзіцяці быў кантакт з хворым на туберкулёз (рэакцыя на пробу Манту)?»

Не існуе такога паказчыка, як «норма пробы Манту». Трэба ведаць узрост дзіцяці. У дашкольным узросце такая рэакцыя на пробу Манту магла быць звязаная з прышчэпкай БЦЖ, што робіцца ў радзільным доме. Калі ж гаворка ідзе пра тое, што ў дзіцяці старэйшага ўзросту проба Манту станоўчая, то гэта можа сведчыць пра тое, што «сустрэча» з інфекцыяй адбылася, кантакт з хворым на туберкулёз быў. Удакладніць дыягназ можа урач-фтызіятр.

«Ці магчыма і ў якіх выпадках атрыманне часовага медыцынскага адводу ад пробы Манту/дыяскінтэсту?»

Пастаянны медадвод магчымы ў выпадку, калі была сур'ёзная пабочная рэакцыя на папярэднія ін'екцыі. Часова адкласці правядзенне дыягнастычных тэстаў мэтазгодна, калі дзіця пераносіць вострае інфекцыйнае захворванне, абвастрылася любое хранічнае захворванне, у тым ліку алергічнае, маюцца скурныя высыпанні на месцы меркаванай ін'екцыі або ў дзіцячым калектыве аб'яўлены каранцін.

«Ці трэба праходзіць нейкія абследаванні перад пастаноўкай пробы Манту або дыяскінтэсту?»

Перад пастаноўкай дыягнастычных тэстаў педыятр праводзіць клінічны агляд: вымярае тэмпературу цела, удакладняе, ці няма кашлю або насмарку, іншых скаргаў. Акрамя гэтага, удакладняецца, ці няма каранціну па грыпе, ветранай воспе, ратавіруснай інфекцыі і інш. у дашкольнай або агульнаадукацыйнай установе, якую наведвае дзіця. Напярэдадні правядзення тэстаў інфармуюцца бацькі або апекуны дзіцяці.

«Колькі раз у год робіцца спроба Манту або дыяскінтэст?»

Адзін раз у год. Калі дзеці пражываюць у сям'і, дзе ёсць хворы на туберкулёз – двойчы на год.

«Якія сімптомы могуць казаць пра тое, што ў дзіцяці, магчыма, развіваецца туберкулёз? На што трэба звяртаць увагу?»

У пацыентаў з вельмі слабым імунітэтам туберкулёз развіваецца востра і бурна. Гэта больш характэрна для вострай прагрэсуючай формы туберкулёзу лёгкіх. Зрэшты, такія выпадкі рэдкія. Як правіла, туберкулёз развіваецца павольна і непрыкметна, практычна бессімптомна, чым ён і небяспечны.

Калі развіваецца пазалёгачны туберкулёз, дыягностыка некалькі ўскладняецца. Як правіла, такіх пацыентаў абследуе некалькі спецыялістаў.