Нягледзячы на тое, што абсалютная большасць выпадкаў нізкага гемаглабіну звязана з жалезадэфіцытам, не кожная анемія ўзнікае менавіта па гэтай прычыне. Таму тэндэнцыя адразу ж прымаць прэпараты жалеза няправільная. Спачатку трэба здаць іншы, менш распаўсюджаны аналіз – на ферытын. Ён можа выявіць, што жалеза ў дадзеным выпадку абсалютна не дапаможа. І нават можа нашкодзіць.
Працягваем гутарку пра анемію з Людмілай Смірновай, заг.кафедры клінічнай гематалогіі і трансфузіялогіі БелМАПА, доктарам медыцынскіх навук.
Групуем анемію
Калі гемаглабін апусціўся ніжэй за ўзровень 120 г/л, гаворка ідзе пра анемію.
Аднак да якой групы яна адносіцца, вызначыць можна толькі па аналізе на ферытын сыроваткі крыві.
Дарэчы, яго ўзровень бывае зніжаным задоўга да з'яўлення сімптомаў жалезадэфіцыту і дазваляе своечасова дыягнаставаць анемію. Аналіз на ферытын сыроваткі крыві робяць у кожным горадзе Беларусі.
Паводле яго вынікаў анемія можа быць:
- Жалезадэфіцытная
Пры ўзроўні ферытыну меней за 20 мкг/л. У гэтым выпадку патрабуецца прызначэнне прэпаратаў жалеза, даследаванне прычыны ўзнікнення дэфіцыту жалеза.
- Хранічнага захворвання
Пры ўзроўні ферытыну меней або роўнага 100 мкг/л. У гэтым выпадку анемію магло справакаваць хранічнае запаленне, захворванне (напрыклад, жаночай палавой сферы). Неабходны анкапошук і кансультацыя гематолага.
- Гемалітычная
Пры ўзроўні ферытыну больш альбо роўнага 700 мкг/л. Гэта цяжкія анеміі, часта спадчынныя, аднак яны складаюць усяго некалькі працэнтаў ад агульнай колькасці.
— Тады ўрач павінен насцярожыцца. Абавязкова накіраваць пацыента здаць аналіз на ферытын. Неадкладна трэба правесці анкапошук. Накіраваць чалавека на фібрагастраскапію, калонаскапію. Жанчыну – да гінеколага, мужчыну – да ўролага.
Кажучы пра лячэнне анеміі, мы павінны дакладна ведаць яе прычыну і характар: жалезадэфіцытная, хранічнага захворвання, гемалітычная. У пажылой групе бывае анемія, звязаная з дэфіцытам вітаміна В-12. Але ў жанчын фертыльнага ўзросту яна не сустракаецца амаль ніколі.
Як правільна здаць аналіз на ферытын?
Аналіз крыві (біяхімічны) бяруць з вены.
- Здаваць аналіз трэба нашча. Апошні прыём ежы павінен быць мінімум за 8 гадзін да забору крыві. Палегчыць працэдуру дапаможа пітво. Дазваляецца піць чыстую несалодкую ваду;
- за 3-е сутак да аналізу трэба спыніць прыём любых прэпаратаў, якія могуць утрымліваць жалеза (перад адменай пракансультуйцеся з урачом, які лечыць);
- прыкладна за паўгадзіны да аналізу паспрабуйце захоўваць максімальны спакой, не перанапружвайцеся фізічна. Стрэсы стымулююць працу эндакрыннай сістэмы. Гэта можа паўплываць на біяхімічны склад крыві.
Анемія цяжарных
Анемія нярэдка сустракаецца ў жанчын у становішчы, паколькі запасы жалеза ў арганізме ў гэты перыяд выдаткоўваюцца не толькі для патрэбаў маці, але і дзіцяці.
А калі ў жанчыны і да цяжарнасці быў дэфіцыт жалеза, дык наступствы могуць быць вельмі сур'ёзнымі:
- гестоз;
- заўчаснае адслаенне плацэнты;
- нізкі артэрыяльны ціск;
- пагроза перапынення цяжарнасці;
- заўчасныя роды;
- затрымка развіцця плоду;
- анемія ў немаўляці пры нараджэнні і на працягу першага года жыцця.
— Жанчына прыходзіць у цяжарнасць з жыцця, дзе яна дрэнна харчавалася, у яе былі шчодрыя месячныя, неадэкватная кантрацэпцыя (напрыклад, спіралі, якія ўзмацняюць крывацёк) і г.д. Калі перад зачаццем малыша будучая мама праходзіць падрыхтоўку да цяжарнасці, дык трэба здаць агульны аналіз крыві і аналіз на ферытын.
Калі анеміі няма, патрэбныя толькі прафілактычныя курсы: 1 таблетка жалеза ў тыдзень да наступлення цяжарнасці. Часам пры неабходнасці праводзяць курс лячэння прэпаратамі жалеза ў 2-3 трыместрах на працягу 6-8 тыдняў. Да родаў трэба прыйсці з гемаглабінам, вышэйшым за 110 г/л, і ферытынам, вышэйшым за 40 мкг/л.
Калі цяжарнасць была незапланаванай і падрыхтоўка не праводзілася, дзейнічаем, зыходзячы з вынікаў аналізаў: агульнага аналізу крыві і на ферытын. У выпадку, калі ўсё ў парадку, ніякіх мераў прымаць не трэба.
Калі цяжарнасць здарылася на фоне анеміі, адкладваць лячэнне нельга. Жалезадэфіцытную анемію трэба пралячыць прэпаратамі жалеза.
Калі гаворка ідзе пра анемію хранічнага захворвання, пастарацца выявіць запаленне і лячыць тыя паталогіі, з якімі можна справіцца падчас цяжарнасці. Пры гэтым кампенсаваць анемію.
Нягледзячы на тое, што існуе каля 50 відаў розных анемій, асноўную іх частку можна падзяліць на тры групы.
Самая распаўсюджаная анемія – жалезадэфіцытная. Аднак спяшацца піць прэпараты жалеза варта не заўсёды.
Магчыма, нізкі гемаглабін звязаны з наяўнасцю запаленчага працэсу ў арганізме. Тады няправільнае лячэнне толькі адцягне ўстаноўку дыягназу. Высветліць сітуацыю дапаможа аналіз на ферытын сыроваткі крыві.
