Аб прычынах і псіхалагічных аспектах нарказалежнасці, новых рашэннях па яе прафілактыцы эстонскія спецыялісты распавялі ў рамках IV Міжнароднага фестывалю псіхалагічнага майстэрства, які традыцыйна адбыўся ў БДПУ імя М.Танка.
Ужываюць тое, не ведаюць якое
Маленькая Эстонія з насельніцтвам усяго крыху больш за 1 млн 300 тысяч чалавек займае адно з першых месцаў у свеце па паказчыку смяротнасці сярод наркаманаў. Сярод краін Балтыі менавіта тут знаходзіцца больш за ўсё людзей, якія ўжываюць забароненыя наркатычныя рэчывы. А па колькасці тых, хто прымае каноплі, амфетамін, экстазі, эстонцы наперадзе краін Еўрасаюза.
13,6% маладых людзей Эстоніі 15-34 гадоў прызналіся, што спрабавалі наркотыкі на аснове канопляў. Сярод тых, хто звярнуўся па лячэнне, больш за ўсё людзей, якія выкарысталі апіоіды. У апошні час усё больш вострай становіцца тэма лекавай залежнасці, калі прэпараты прымаюць не па прызначэнні, у небяспечных дазіроўках і г.д.
Даследаванні фінскіх спецыялістаў паказалі, што ў апошні час расце колькасць залежных ад лекаў урачоў. Вялікія нагрузкі, неабходнасць дзяжурыць, аперыраваць па начах прыводзяць да таго, што людзі гэтай прафесіі ўсё больш злоўжываюць псіхастымулятарамі. Пра наяўнасць такой праблемы кажуць і эксперты з Эстоніі, Расіі.
Мабільныя аўтобусы і іншыя сродкі дапамогі
Цэнтр лячэння і рэабілітацыі нарказалежных у Вільяндзі працуе з 2012 года. Галоўная мэтавая група: непаўналетнія, якія не ў стане самі адмовіцца ад ужывання наркатычных рэчываў.
Асноўная праца з нарказалежнымі:
- Зніжэнне шкоды (абмен шпрыцаў).
- Мабільная паслуга зніжэння шкоды. З’явілася яна нядаўна, у лістападзе мінулага года. Два аўтобусы, якія па аснашчэнню нагадваюць «хуткую дапамогу», ездзяць па краіне з мэтай дабрацца да тых людзей, якія па нейкай прычыне не даходзяць у пункты абмену. У камандзе абавязкова ёсць медработнік.
- Антыдот. Ужо некалькі гадоў у Эстоніі практыкуюць выкарыстанне налаксону – антыдоту, які можа выратаваць чалавека ад смерці пры перадазіроўцы. Ужыванне яго простае: упырскванне прэпарата ў ноздры. Каб атрымаць права на яго выкарыстанне, трэба прайсці месячнае навучанне, дзе спецыялісты раскажуць аб прыкметах перадазіроўкі і прынцыпах работы антыдоту.
- Дэтаксікацыя. На працягу месяца залежнаму дапамагаюць спраўляцца з фізічнай ломкай.
- Лячэнне і рэабілітацыя.
- Паслуга суправаджэння. Пасля выхаду з Цэнтра высокая верагоднасць зрыву, паколькі асяроддзе, у якое вяртаецца чалавек, застаецца ўсё тым жа. Таму падтрымка спецыялістаў важная і пасля курсу рэабілітацыі.
У групе рызыкі… усе
Якія ж асноўныя прычыны прыводзяць да таго, што чалавек пачынае ўжываць наркотыкі, выдатна ведаючы пра іх шкоду?
- Дэструктыўныя сямейныя адносіны. Гэта не абавязкова гвалт. А, напрыклад, розныя ўзаемавыключальныя стылі выхавання ў сям’і.
- Псіхалагічны і фізічны гвалт.
- Спажывецкае стаўленне да жыцця. Назіранне спецыялістаў: людзі з пазіцыяй «свет мне павінен» часцей за ўсё аказваюцца ў складанай сітуацыі, ужываюць цяжкія наркотыкі.
- Нізкая самаацэнка, неўсвядомленасць сваіх патрэбаў, уменняў і рэсурсаў.
- Моцныя псіхатраўмуючыя падзеі ў жыцці. Такой падзеяй можа быць усё, што заўгодна. Прычым іншым людзям (у тым ліку бацькам) сітуацыя можа здавацца звычайнай («нічога страшнага»). Але само дзіця яна глыбока параніла.
