Артэрыяльная гіпертэнзія – адно з самых распаўсюджаных захворванняў сардэчна-сасудзістай сістэмы. Яе першыя праявы могуць дыягнаставаць ужо ў маладым узросце.
Зрэшты, пры своечасовым звароце да ўрача і лячэнні артэрыяльны ціск добра кантралюецца. У адваротным выпадку артэрыяльная гіпертэнзія можа стаць прычынай сардэчнай і нырачнай недастатковасці, прывесці да развіцця інфарктаў і інсультаў.
Ці заўсёды высокія значэнні артэрыяльнага ціску сведчаць пра хваробу? Чаму ён небяспечны? Артэрыяльная гіпертэнзія – гэта самастойнае захворванне ці следства ўжо наяўных паталогій? Якія сімптомы сведчаць пра хваробы сэрца і сасудаў?
Падчас нашай анлайн-канферэнцыі на пытанні адказвалі:
- галоўны пазаштатны спецыяліст па агульнай урачэбнай практыцы Міністэрства аховы здароўя, загадчык кафедры агульнай урачэбнай практыкі БДМУ, к.м.н., дацэнт Вадзім Сушынскі;
- загадчыца кардыялагічнага аддзялення (для хворых на інфаркт міякарда) 4-ай гарадской клінічнай бальніцы г.Мінска імя М.Я.Саўчанкі Ірына Козіч.
Высокі ціск
Ціск трымаецца ў межах 140/100 – 135/95. Эгілок дзяўчынка п'е ўжо 10 месяцаў (у дазіроўцы 12,5мг/сут – 4 месяцы). Ціск у норму не прыйшоў. Што рабіць: зноў павялічваць дазіроўку або спыняць прыём прэпарату (магчыма, справа ў занадта працяглым прыёме)? Загадзя дзякуй. Людміла.
Ірына Козіч:
На фоне прыёму эгілоку ў дозе 12,5 мг/суткі ў вашай дачкі не дасягнутыя нармальныя значэнні артэрыяльнага ціску. Карэкцыю дозы альбо змену тэрапіі вам неабходна ўзгадніць з урачом, які лечыць.
Мой брат (39 гадоў) практыкуе ЗЛЖ на працягу 4 гадоў. Ён займаецца спортам, захоўвае мяса-агароднінную дыету, носіць фітнэс-бранзалет. Тлустага не есць наогул. Ні раслінныя, ні амега, ні жывёльныя тлушчы, ні нават печыва, бо яно ўтрымлівае маргарын. Пераканаць не магу. Апошнім часам па раніцах на момант абуджэння ў яго высокі ціск без бачных прычын. Ці магчыма, што прычына ў недахопе тлушчараспушчальных вітамінаў? Якія аналізы могуць гэта вызначыць?
Ірына Козіч:
Ваш брат надае ўвагу асноўным фактарам рызыкі артэрыяльнай гіпертэнзіі. Тым не менш, яму неабходна звярнуцца да тэрапеўта (ўрача агульнай практыкі) з мэтай дадатковага абследвання (ЭКГ, біяхімічны аналіз крыві, агульны аналіз мачы, СМАД) і выяўленню артэрыяльнай гіпертэнзіі.
Мяне завуць Вячаслаў, мне 60. Ужо гадоў 20 увесь час вельмі высокі артэрыяльны ціск. П'ю шмат наймацнейшых лекаў, а ціск ніжэй за 185/110 не апускаецца. Часам бывае і 260/160! Разы 4 ляжаў у бальніцах на абследаванні, але выніку практычна няма. І самае дрэннае, што гэтага вялізнага ціску я не адчуваю. Падкажыце, калі ласка, што мне рабіць? Загадзя дзякуй.
Вадзім Сушынскі:
З вашага паведамлення вынікае, што ў вас некантралюемае цячэнне артэрыяльнай гіпертэнзіі. Сёння прынцыпова важнай пазіцыяй з'яўляецца дасягненне мэтавага артэрыяльнага ціску – таго, які дазваляе знізіць рызыку сардэчна-сасудзістых ускладненняў (інфарктаў, інсультаў, хранічнай хваробы нырак і хранічнай сардэчнай недастатковасці). Сапраўды, у шэрагу пацыентаў дасягненне мэтавага артэрыяльнага ціску ўяўляе сабой цяжкую задачу. Неабходна выкарыстанне немедыкаментозных мер лячэння, а таксама прызначэнне (для большасці пацыентаў камбінаванай антыгіпертэнзіўнай тэрапіі. Шэрагу пацыентаў даводзіцца прымаць 3, 4, а часам і больш лекавых сродкаў.
Падбор тэрапіі ажыццяўляе ўрач, і нярэдка гэты працэс займае вельмі доўгі час. Вы адносіцеся да катэгорыі людзей, якія суб'ектыўна не адчуваюць павышанага артэрыяльнага ціску і патрабуюць больш частага дынамічнага назірання. Рэкамендую вам пастаянна назірацца ў паліклініцы па месцы жыхарства ва ўрача агульнай практыкі (ўчастковага тэрапеўта), які пры неабходнасці накіруе вас на кансультацыю да кардыёлага або прапануе стацыянарнае лячэнне.
Мяне апошнія 6 гадоў мучыць гіпертанія, а апошнія паўгода – астма. Я пачала заўважаць, што ціск як быццам бы нармальны. Але пры гэтым шчыміць у раёне сэрца. Пачынаю прымаць лекі ад ціску – не дапамагае, пакуль не прыму альбо лекі ад астмы, або не выкарыстаю запасны балончык. Потым усё праходзіць. Хацелася б даведацца: гэтыя два захворванні звязаныя паміж сабой або гэта штосьці з сэрцам? Загадзя дзякуй.
Вадзім Сушынскі:
З вашага пытання сцвярджаць, што прычынамі нядужання з'яўляецца астма або артэрыяльная гіпертэнзія, нельга. Больш за тое, не варта забывацца пра магчымасць наяўнасці адразу двух захворванняў. Вам неабходна даабследванне.
Ці можна вылечыць гіпертанію? Сасуды адкрытыя на 50%.
Ірына Козіч:
Вылечыць нельга. Вельмi важнае значэнне мае падбор медыкаментаў, прымаючы якія, можна падтрымліваць нармальныя значэнні артэрыяльнага ціску і мець добрую якасць жыцця.
Мне 34, год таму дыягнаставалі анеўрызму аорты ўзыходзячага аддзела сэрца. Дыягнаставалі выпадкова, год я наведваю ўрача і раблю УГД. Дынамікі няма. Памер 49-50 мм. Таксама ў мяне прыроджаны парок сэрца, двухстворкавы клапан. Сказалі, што аперацыя будзе патрэбная ў любым выпадку. Мяне цікавіць: ці магчыма, каб яна праводзілася не на адкрытым сэрцы? Ці такія аперацыі толькі так і робяць? Якія тэрміны пасляаперацыйнага аднаўлення? Як хутка я змагу прыступіць да працы? Праца не фізічная.
Ірына Козіч:
Паказанні да аперацыі вызначаюць кардыёлагі з наступнай кансультацыяй кардыёхірурга. Калі ў вашым выпадку ёсць усе паказанні да аперацыі, як вы сказалі, дык аператыўнае ўмяшанне праводзіцца на адкрытым сэрцы. Тэрміны пасляаперацыйнага аднаўлення заўсёды індывідуальныя.
У мяне такія пытанні: 1. Калі ціск лабільны, скача, што рабіць з лекамі – прымаць з улікам скокаў ці, нягледзячы на іх, раўнамерна, як прапісана? 2. Наколькі небяспечная брадыкардыя (45-50 уд/хв.), якая ўзнікае ад прыёму анапрыліну? Загадзя дзякуй! З павагай – Ігар Лявонцьеў.
Вадзім Сушынскі:
Артэрыяльная гіпертэнзія ў розных людзей працякае па-рознаму. Нярэдка захворванне характарызуецца павышэннем артэрыяльнага ціску з перыядычнымі рэзкімі і значнымі «скокамі». Лячэнне ў любым выпадку павінна быць сістэматычным і рэгулярным, з ужываннем прызначаных урачом лекавых сродкаў. Пры неабходнасці для карэкцыі рэзкага павышэння ціску можа прызначацца дадатковая тэрапія. Важна своечасова выяўляць значнае павышэнне ціску, бо яно можа ўяўляць пагрозу для жыцця, і праводзіць своечасовую карэкцыю. Пры прыёме лекавых сродкаў магчымае развіццё пабочных эфектаў. Так, напрыклад, пры прызначэнні лекаў з групы бетаадрэнаблакатараў (анапрылін) магчымае развіццё брадыкардыі. У такіх сітуацыях урачом прэпарат або адмяняецца, або памяншаецца яго доза.
Мне 40 гадоў. У 22 паставілі дыягназ «ВСЦ па гіпертанічнаму тыпу». Калі мне было 30 гадоў, дык то ставілі, то здымалі дыягназ «гіпертанія 1 ст.». У мяне часам павышаецца ціск да 140/90 або 150/90 (выяўляецца выпадкова). Бо пры такім ціску адчуваю сябе выдатна, вяду ЗЛЖ, хаджу пешшу штодня больш за 2 гадзіны. Урачы з паліклінікі рэкамендуюць часта прымаць шкодныя таблеткі ад артэрыяльнага ціску, ад іх у мяне дыярэя і іншыя значныя пабочныя эфекты. Часам павышаецца пульс без бачных прычын пры нармальным артэрыяльным ціску да 90-100, пры выдатным фізічным самаадчуванні. З чым гэта можа быць звязана? Ва ўсіх сваякоў павышаны артэрыяльны ціск быў толькі пасля 45 гадоў. Ці можна абысціся, па магчымасці, без частага прыёму гіпатэнзіўных сродкаў, лячыцца праверанымі натуральнымі? І ці можна пры такім ціску (калі ён наогул не адчуваецца) часам бегаць трушком 10-15 хвілін? Прашу вас уважліва вывучыць мае УГД сэрца за 2010 і 2017 г. i прафесійна іх пракаментаваць. Чакаю кампетэнтнага адказу.
Вадзім Сушынскі:
У вас, безумоўна, дыягназ АГ правамоцны, а значыць, неабходна адпаведная карэкцыя. Вельмі важна, што вы прытрымліваецеся здаровага ладу жыцця, аднак з улікам лічбаў артэрыяльнага ціску неабходна правядзенне медыкаментознай тэрапіі. Лекі прызначаюцца толькі ўрачом з улікам цэлага шэрагу фактараў, што дазволіць пазбегнуць пабочных эфектаў. Такая тэрапія будзе добра пераносіцца і прывядзе да паляпшэння самаадчування.
Якія клінікі, медыцынскія цэнтры ў Мінску (і ў Беларусі) спецыялізуюцца на лячэнні гіпертэнзіі? Ці рэальна без накіравання ўчастковага тэрапеўта прайсці там абследаванні (у тым ліку МРТ) і атрымаць прызначэнне лячэння? Другое пытанне: у інтэрнэце поўна рэкламы дарагіх цуда-лекаў ад гіпертаніі, якія пры праверцы аказваюцца падробкай. Ці існуюць на самай справе высокаэфектыўныя, але дарагія лекі? Альбо высокая цана – гэта заўсёды прыкмета махлярства? З павагай – Міхаіл.
Ірына Козіч:
У Беларусі лячэнне артэрыяльнай гіпертэнзіі ажыццяўляецца на ўсіх узроўнях аказання медыцынскай дапамогі (паліклінікі, раённыя кардыялагічныя цэнтры, стацыянары і Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр). Усе абследаванні, у тым ліку і МРТ, павінны выконвацца пры наяўнасці паказанняў, якія вызначае ўрач. Зараз існуе вельмі шмат гіпатэнзіўных медыкаментаў, у тым ліку камбінаваных формаў, для карэкцыі артэрыяльнага ціску.
Нізкі ціск
У мяне звычайна паніжаны ціск, ажно да 90/60, узрост 35. Адчуваю сябе пры ім нармальна. Але перыядычна з'яўляецца пульсацыя ў галаве, руках, турбуе абцяжаранае дыханне, на фоне якога да заканчэння дня ўзнікаюць болевыя адчуванні ў вобласці грудной клеткі, у асноўным на выдыху. Часам крыху кружыцца галава. Кардыяграма паказала сінусную брадыкардыю (пульс 51) і нізкі вальтаж адвядзення ад канечнасцяў. Ці небяспечна гэта? Ці патрэбныя нейкія дадатковыя абследаванні? УГД сэрца, сасудаў, аналізы? Тэрапеўт прапанавала пахадзіць з холтэрам. З павагай, Кацярына.
Ірына Козіч:
Вы адносіцеся да катэгорыі людзей з паніжаным артэрыяльным ціскам – гіпатонікам. Улічваючы скаргі, вам сапраўды неабходна дадатковае абследаванне (сутачнае манітарыраванне артэрыяльнага ціску, холтэраўскае манітарыраванне ЭКГ).
Высокі ціск у падлеткаў
Ці можа ў падлеткаў і дзяцей быць артэрыяльная гіпертэнзія як самастойнае захворванне? Гэта значыць, не тая, якая другасная (хваробы нырак, шчытападобнай залозы і г.д), а якая назіраецца ў дарослых – першасная або эсэнцыяльная (гіпертанічная хвароба)? Ці назаўжды яна застаецца стойкай, ці гэта толькі часовы сімптом? Загадзя вялікі дзякуй за адказ.
Вадзім Сушынскі:
Артэрыяльная гіпертэнзія як самастойнае захворванне ў падлеткаў назіраецца рэдка. Менавіта таму ў першую чаргу неабходна выключыць захворванні, якія могуць прыводзіць да развіцця сімптаматычнай гіпертэнзіі. АГ у падлеткаў не заўсёды з'яўляецца стойкай і ў шэрагу выпадкаў можа быць скарэктавана зменай ладу жыцця.
Артэрыяльная гіпертэнзія. Хваробы сэрца і сасудаў. Частка 2
Фота экспертаў – Аксана Жураўлёва.
