Вывучэнне наступстваў новай каранавіруснай інфекцыі і пошук метадаў эфектыўнага аднаўлення ў посткавідным перыядзе – праблемы, якім сёння надаецца не меншая ўвага, чым самой COVID-19 інфекцыі.
Дакладна вядома, што нават пасля акрыяння, пацверджанага лабараторнымі даследаваннямі, могуць даволі доўга захоўвацца непрыемныя сімптомы: кашаль, дыскамфорт у грудзях, задышка, страта нюху, мышачная слабасць і г.д. Вызначана, што ў кожнага пятага пацыента, які перанёс COVID-19, сімптомы захоўваюцца больш за пяць тыдняў, у кожнага дзясятага – больш за 12 тыдняў. Прычым даволі часта захаванне сімптомаў не залежыць ад ступені цяжару перанесенага захворвання.
Што рабіць, каб дапамагчы арганізму аднавіцца? Ці ёсць эфектыўныя спосабы справіцца з рэшткавымі праявамі віруснай інфекцыі ў самыя кароткія тэрміны? Даведаліся ў пульманолага, дацэнта кафедры пульманалогіі і фтызіятрыі БелМАПА, к.м.н. Вольгі Харэвіч.
Што рабіць, калі...
Інгаляцыйная тэрапія, у прыватнасці, з'яўляецца адной з эфектыўных і апраўданых мераў пры вырашэнні рэспіраторных праблемаў. На яе карысць кажа і тое, што правядзенне інгаляцый магчымае ў хатніх умовах, дзякуючы небулайзерам – партатыўным апаратам, якія забяспечваюць ператварэнне вадкага лекавага раствору ў аэразоль. Перавагай небулайзернай тэрапіі з'яўляецца дастаўка лекаў непасрэдна ў дыхальныя шляхі.
Выбар лекаў для хатняй інгаляцыі
Важна памятаць, што выбар лекавых сродкаў для небулайзернай тэрапіі ў кожным канкрэтным выпадку з улікам індывідуальных сімптомаў павінен рабіць урач. Пры прызначэнні прэпарата спецыяліст улічвае ўзрост пацыента, яго індывідуальныя асаблівасці, клінічную сітуацыю, а таксама наяўнасць спадарожнай паталогіі.
Напрыклад, інгаляцыі супрацьпаказаныя людзям з сур'ёзнымі парушэннямі рытму сэрца і сардэчнай недастатковасцю; пры ўзнікненні крывахаркання; пры павелічэнні тэмпературы цела вышэй за 37,5°С. Таксама патрабуе асцярожнасці выкарыстанне бронхалітычных сродкаў, бо некаторыя з іх могуць выклікаць тахікардыю і парушэнне сардэчнага рытму, асабліва ў пацыентаў са спадарожнымі захворваннямі сардэчна-сасудзістай сістэмы.
Акрамя таго, мае значэнне характар кашлю: сухі альбо вільготны (з макротай) кашаль патрабуе розных падыходаў да прызначэння адэкватнай інгаляцыйнай тэрапіі. Напрыклад, пры сухім пакутлівым кашлі могуць дапамагчы інгаляцыі са звычайным фізіялагічным растворам. А пры наяўнасці вязкай макроты ў дыхальных шляхах, якая цяжка аддзяляецца, эфектыўныя мукалітычныя лекавыя сродкі (ацэтылцыстэін, амбраксол), якія разрэджваюць макроту і палягчаюць яе адкашліванне.
Калі па дадзеных агляду і праведзеных абследаванняў, напрыклад, спіраметрыі будзе вызначаная наяўнасць абструкцыі дыхальных шляхоў, найбольшы эфект дасць выкарыстанне бронхалітычных лекавых сродкаў (фенатэрол, іпратрапія брамід альбо іх камбінацыя). Але забяспечыць выкананне ўсіх пералічаных нюансаў, падкрэслівае Вольга Харэвіч, і прызначыць адэкватнае лячэнне можа толькі ўрач.
Які небулайзер лепшы?
Розныя тыпы інгалятараў маюць свае асаблівасці выкарыстання, функцыянальныя характарыстыкі, сумяшчальнасць з рознымі лекавымі сродкамі. Таму цалкам апраўдана абмеркаваць з урачом выбар аптымальнай мадэлі небулайзера (кампрэсарнага, ультрагукавога, мембраннага).
У той жа час ультрагукавыя небулайзеры адрозніваюцца кампактнасцю і бясшумнасцю, кампрэсарныя небулайзеры, наадварот, працуюць дастаткова гучна за кошт кампрэсара. Затое мембранныя небулайзеры валодаюць перавагамі і кампрэсарных, і ультрагукавых прыбораў: у іх няма абмежаванняў па лекавых сродках, яны маюць невялікія габарытныя памеры, не ствараюць шуму, да таго ж, могуць працаваць ад звычайных батарэек.
Яшчэ адзін істотны нюанс, які важны пры выбары інгалятара для хатняга выкарыстання: памер часцінак аэразолю, якія выпрацоўваюцца небулайзерам. Ад гэтага фактару залежыць, як далёка ў дыхальныя шляхі патрапіць лекавы сродак.
Напрыклад, часцінкі памерам ад 5 да 10 мкм асядаюць у асноўным у поласці рота, у верхніх дыхальных шляхах і трахеі, тлумачыць Вольга Харэвіч. Часцінкі дыяметрам менш за 5 мкм называюцца «рэспірабельная фракцыя» і пры правядзенні інгаляцыі дасягаюць ніжніх дыхальных шляхоў. Як правіла, сучасныя мадэлі небулайзераў маюць магчымасць рэгулявання памеру часцінак пацыентам.
Выкарыстанне небулайзернай тэрапіі, бясспрэчна, пашырае магчымасці лячэння пацыентаў з паталогіяй органаў дыхання. І ў тым ліку паказвае эфектыўнасць пры вырашэнні праблемаў, звязаных з рэспіраторнымі наступствамі перанесенай каранавіруснай інфекцыі, спрыяе больш хуткаму аднаўленню.
