Сапраўдны вандроўца — гэта чалавек, здольны дабрацца ў самыя нетры вялікіх і маленькіх гарадоў, шчыра захоплены спазнаннем новага, чалавек, які імкнецца ўбачыць нязведанае.
Спецыяльна для тых, хто стаміўся ад аднастайных даведнікаў з іх надакучлівым падборкамі папулярных славутасцяў, мы склалі спіс малавядомых месцаў Беларусі, якія гарантавана вас здзівяць і запомняцца надоўга.
Славутасці Беларусі
Палац Умястоўскіх
Палац Умястоўскіх у вёсцы Жамыслаўль — гэта старая закінутая сядзіба, з цікавай гісторыяй і ўнікальнай архітэктурай. Афіцыйна месца ахоўваецца, але на практыцы ўсе праходы аказваюцца адчыненыя, і патрапіць у палац Умястоўскіх даволі проста. Зрэшты, вам не абавязкова вывучаць унутраны строй палаца, досыць палюбавацца яго архітэктурай звонку. Палац павінен быў стаць копіяй польскай каралеўскай рэзідэнцыі Станіслава Аўгуста «Лазенкі», пабудаванай у 1784—1795 гадах.
Нажаль, палац не адрэстаўраваны, так што майце гэта на ўвазе, калі вырашыце агледзець яго знутры. Некалькі гадоў таму там здарыўся пажар, і частку перакрыццяў зараз не вярнуць, але ўсё роўна можна знайсці шмат элементаў дэкору, якія добра захаваліся. Месца, без сумневаў, вельмі прыгожае, і годна вашай увагі.
Мазырскія «каньёны»
Ландшафтны заказнік «Мазырскія яры» нагадвае Карпацкія горы з-за густых лясоў і стромкіх схілаў. Большасць дрэў тут пасаджана чалавекам: каб прадухіліць апоўзні, мясцовыя ўлады актыўна высаджвалі дрэвы на схілах. Удалося забіць адразу двух зайцаў: і праблему вырашылі, і падарылі гораду незвычайны прыродны аб'ект.
Мазырскі заказнік адрозніваецца кантрасным рэльефам — вышыня мясцовых узгоркаў у сярэднім 200 метраў, а глыбіня яраў складае 40-60 метраў. Адсюль адкрываецца прыгожы від на палескую раку Прыпяць.
Мазырскі заказнік цалкам знаходзіцца ў межах горада. Па некаторых яго схілах і каньёнах нават праходзяць гарадскія вуліцы. Уявіце сабе: вы гуляеце па звычайнай вуліцы, ледзь зварочваеце ў бок і, вуаля, ужо знаходзіцеся зусім у іншым свеце.
Як дабрацца: з Мінска адзін раз у дзень ходзіць прамы цягнік да станцыі Козенкі, якая мяжуе з заказнікам "Мазырскія яры".
Пячора каля Глыбокага
Беларускай пячоры ў Сахновічах, што на Віцебшчыне, далёка да глыбокіх горных пячор. Аднак нават гэтыя 10 метраў замкнёнай прасторы выглядаюць уражліва і атмасферна. Устаць у поўны рост у ёй не атрымаецца, але сядзець і вывучаць сталактытавую пароду — цалкам.
Як і належыць, з гэтай пячорай звязана мноства легенд. Пагаворваюць, што там захоўваюцца скарбы шляхты, нешта каштоўнае страціў Напалеон, а таксама салдаты Другой сусветнай вайны. Раптам вам пашанцуе, і вы знойдзеце старажытныя скарбы.
Калісьці каля Сахнавіцкай пячоры была і іншая, але яна пайшла пад ваду ў выніку апоўзня. А тое, што мы бачым сёння, — астатак падземных калідораў, якія ў яе вялі.
Як дабрацца: на аўтамабілі па М3 адпраўляйцеся да Бягомля, потым згарніце на Р3 і едзьце па ёй да самага Глыбокага. А адтуль ужо па Р45 адпраўляйцеся ў Сахнавічы. Уся дарога зойме каля 3 гадзін. На грамадскім транспарце дабрацца нашмат складаней — аўтобус з Глыбокага ходзіць толькі тры разы на тыдзень.
Прысядзібны касцёл недалёка ад Полацка
Царква Успення Прасвятой Багародзіцы — гэта цудоўны храм у неагатычным стылі, знаходзіцца ў вёсцы Сар'я Верхнядзвінскага раёна Віцебскай вобласці. Царква з'яўляецца помнікам архітэктуры сярэдзіны 19-га стагоддзя і лічыцца адным з самых прыгожых неагатычных касцёлаў у Беларусі.
Музей пад адкрытым небам. Якія месцы ў Полацку вы дакладна не забудзеце?
Першапачаткова царква будавалася як каталіцкі храм, але на дадзены момант належыць праваслаўнай царкве і з'яўляецца дзейным храмам. Гэты ўнікальны будынак унесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як помнік сакральнага дойлідства рэспубліканскага значэння. Абавязкова наведайце гэтае месца!
Ельня
Гэта самы вялікі ў Беларусі і адзін з найбуйнейшых у Еўропе комплекс балот. Усяго ў Ельні знаходзіцца больш за 118 азёр, у тым ліку і самыя дробныя.
Ельня — рай для захопленых прыродай людзей. На экасцежцы даўжынёй 1,5 кіламетра можна сустрэць многія рэдкія віды флоры і фауны, якія звычайна водзяцца ў тундры, наесціся ўдосталь журавін (тут знаходзяцца самыя вялікія запасы журавін у Беларусі) і, вядома ж, фатаграфаваць, фатаграфаваць і яшчэ раз фатаграфаваць дзіўныя пейзажы вакол .
Галоўнае — не забыцца гумовыя боты. А калі вы будзеце на Ельні ўлетку, то захопіце з сабой панамы і сонцаахоўны крэм — камары там не водзяцца, затое ярка свеціць сонца, і можна абгарэць.
Вадаспад на рацэ Вята
Маляўнічая рэчка Вята ў Міёрскім раёне здзіўляе цудоўнымі краявідамі і незвычайнымі прыроднымі помнікамі. Напрыклад, адзіным у Беларусі вадаспадам.
Вадаспад на рэчцы Вята — рукатворны. У пачатку XX стагоддзя мясцовы бізнэсмэн пабудаваў тут электрастанцыю. Ён заклаў там каменную сцяну вышынёй 2 метры, якая і стала правобразам сучаснага вадаспаду. Няхай помнік прыроды зроблены чалавекам, але гэта ні ў якім разе не прымяншае яго прыгажосці.
Тутэйшыя месцы неверагодна маляўнічыя. Міёрскі вадаспад акружаны густымі лясамі. Гэта цудоўнае месца для рэлаксацыі — цішыня ўлагоджвае, бурлівая вада і свежае паветра дораць гармонію.
Мясцовыя ўлады ацанілі турыстычны патэнцыял вадаспаду і абсталявалі нядрэнную турыстычную зону. Цяпер там стаяць лаўкі, столікі, альтанкі і мангалы. Так, Міёрскі вадаспад стаў не толькі месцам пільнага вывучэння географаў і практыкаванняў у фатаграфіі, але і нядрэнным варыянтам для ўтульнага сямейнага адпачынку.
Як дабрацца: ізноў жа, лепш за ўсё дабірацца на аўтамабілі. З Мінска спачатку па М3 да Бягомля, а потым па Р3 да Шаркаўшчыны. Потым едзем па Р18 да Мёраў, а адтуль яшчэ 20 кіламетраў па Н2102. Шлях няблізкі — у дарозе давядзецца правесці каля 3,5 гадзін.
Палац Патоцкіх
Палац Патоцкіх знаходзіцца ў горадзе Высокае, што ў Брэсцкай вобласці (Камянецкі раён). Даехаць да палаца вельмі проста. Калі вы дабіраецеся з Мінска, то неабходна сесці на цягнік Мінск-Брэст, а затым перасесці на аўтобус, які ідзе наўпрост у Высокае. Ходзіць аўтобус раз у гадзіну, так што можаце смела фарміраваць свой маршрут без цвёрдай прывязкі па часе. Нават калі спозніцеся на аўтобус, можаце зладзіць невялікі шпацыр па горадзе, а затым ужо адправіцца да палаца.
Дзеля справядлівасці, паглядзець у Высокім ёсць на што! Гэтае маленькае мястэчка нікога не пакіне абыякавым. Пражывае тут усяго 5000 чалавек, так што вы зможаце атрымаць асалоду ад цішыні і ўтульнасці, якія ўласцівыя маленькім беларускім гарадам. Нягледзячы на свае сціплыя памеры і колькасць жыхароў, гісторыя ў Высокага цікавая. Напрыклад, менавіта ў гэтым горадзе спыніўся князь Гедымін, які трымаў шлях на Русь. Ён быў зачараваны прыгажосцю тутэйшай прыроды.
У горадзе поўна рэшткаў ранейшых касцёлаў і замкаў самоў Вялікага Княства Літоўскага. Нажаль, большасць з іх страцілі сваю гістарычную каштоўнасць і хутчэй падобныя на руіны, чым на помнікі архітэктуры. Але, нягледзячы на гэта, у Высокім захаваўся ўнікальны палац Сапегаў-Патоцкіх. Палацава-паркавы ансамбль складаецца з сядзібнага дома, возера і флігеля з калонамі.
Палац Патоцкіх мае патрэбу ў рэстаўрацыі, але тым не менш тут ёсць на што паглядзець. Апроч цікавай архітэктуры ў палацава-паркавым ансамблі можна выявіць рэдкія дрэвы: пірамідальны дуб, які у Беларусі больш нідзе не сустрэнеш. Гэтыя ўнікальныя дрэвы з'явіліся ў сядзібе з лёгкай рукі графіні Марыі Патоцкай, якая захаплялася батанікай. Яна была селекцыянерам і аграномам, за што нават атрымала ўзнагароду на міжнароднай выстаўцы ў Францыі.
Фіёрды ў палескай вёсачцы
Яшчэ адна рукатворная славутасць у нашым спісе. Калісьці ў невялікай вёсцы Глушкавічы ў Заходнім Палессі працаваў завод па здабычы і перапрацоўцы граніту. Аднак пасля распаду Савецкага Саюза вытворчасць спынілася. Затое на месцы здабычы каменя з'явіліся ўражальныя скалы, якія нагадваюць нарвежскія фіёрды.
З часам кар'еры напоўніліся вадой. У іх завяліся рыбы і нават чарапахі! Аказалася, тут самы прыдатны для водных насельнікаў ландшафт і клімат. Праўда, удала парыбачыць тут не атрымаецца: рыбка дробная, ды і дзюбае дрэнна.
Затое з уражлівымі фатаграфіямі праблем не будзе. Гранітная парода прыгожа пераліваецца ў промнях сонца і адлюстроўваецца ў вадзе. Зімой цяжка паверыць, што гэта не ў Скандынавіі, а на поўдні Беларусі.
Перыядычна ўлады жадаюць аднавіць здабычу граніту. І калі гэты праект увасобіцца ў жыццё, беларускіх фіёрдаў не стане. Спяшайцеся ўбачыць іх на свае вочы, пакуль не позна.
Як дабрацца: ехаць давядзецца пад самую мяжу з Украінай. З Мінска на аўтамабілі шлях зойме каля 5 гадзін. Па трасе М5 дабіраецеся да Бабруйска, потым згортваеце на Р31 і даязджаеце да Мазыра, а адтуль па Р36 едзеце да саміх Глушковіч.
Салігорскія тэрыконы
Тэрыкон — гэта штучны насып з пустых парод, якія былі вынятыя з-пад зямлі пры распрацоўцы радовішча.
Старобінскае радовішча калійнай солі — адно з самых буйных у свеце. Менавіта дзякуючы радовішчу ў 1958 годзе за 138 кіламетраў ад Мінска ўзнік горад Салігорск і, як вынік, — Салігорскія тэрыконы.
Калі глядзіш на свае вочы на салігорскія тэрыконы, цяжка паверыць, што гэтыя постапакаліптычныя краявіды: рознакаляровыя горы, ярка-блакітная вада і нават саляная пустыня знаходзяцца ў самым цэнтры Беларусі.
Уся гэтая прыгажосць знаходзіцца на адлегласці ад 1 да 10 кіламетраў ад самага горада. Самыя высокія, яны ж самыя старыя горы, найлепш бачныя з Салігорска.
Калі вы вырашыце наведаць гэтыя дзіўныя месцы (што мы вам настойліва раім), то выконвайце наступныя правілы бяспекі:
- Не едзьце туды на аўтамабілі — гэта прамысловы аб'ект і ахова мае поўнае права вас не прапусціць. Таму пакіньце свой аўтамабіль да ўезду на тэрыторыю тэрыконаў.
- Ні ў якім разе не купайцеся ў мясцовых вадаёмах — у іх плавае тэхнічная вада з узроўнем солі ў некалькі разоў большым, чым у Мёртвым моры.
- Для шпацыру па саляных горах абярыце абутак з тоўстай падэшвай, бо некаторыя выступы могуць быць даволі вострымі і вам можа быць няёмка.
Галоўнае правіла бяспекі — не спрабуйце самі горы на густ
Як дабрацца: з Мінска да Салігорска за 2 гадзіны можна даехаць на аўтамабілі па трасе Р23. Таксама ходзяць аўтобусы і маршруткі.
