Сярод усіх відаў злаякасных новаўтварэнняў рак малочнай залозы ў жанчын дыягнастуецца найбольш часта. Згодна з прагнозам вучоных і ўрачоў, колькасць захварэлых ва ўсім свеце будзе з кожным годам павялічвацца. Якую ролю адыгрываюць эстрагены ў развіцці раку малочнай залозы? Чаму тым, у каго сярод сваякоў былі выпадкі раку грудзей, трэба здаць аналізы на наяўнасць мутацыі гена BRCA1/2? Якія прычыны развіцця захворвання?
Пра першыя сімптомы і фактары рызыкі развіцця раку малочнай залозы інфармацыйнаму парталу Здаровыя людзі распавяла загадчыца лабараторыі рэканструктыўна-аднаўленчай хірургіі і онкамамалогіі РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя М.М.Аляксандрава, урач вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, д.м.н. Яўгенія Шапавал.
Фактары рызыкі развіцця раку малочнай залозы
Узрост
Самы значны фактар рызыкі развіцця захворвання. Верагоднасць хваробы ва ўзросце да 39 гадоў складае 0,5% (рак малочнай залозы можа развіцца ў адной з 231 жанчыны). Ва ўзросце ад 40 да 59 гадоў гэты паказчык павялічваецца да 4% (у адной з 25), пасля 60 гадоў рызыка развіцця злаякаснай пухліны складае каля 7% (у адной з 15).
Розныя гарманальныя парушэнні
Яшчэ адзін фактар, які можа прывесці да развіцця захворвання. Даць збой гарманальны фон жаночага арганізма можа ў выніку захворванняў эндакрыннай і рэпрадуктыўнай сістэм, паталогіі печані.
Чым даўжэй арганізм жанчыны падвяргаецца ўздзеянню эстрагенаў, тым вышэй рызыка раку малочнай залозы, паколькі эстраген стымулюе дзяленне клетак, што павялічвае верагоднасць іх мутацыі. Менавіта таму ў групу рызыкі ўваходзяць жанчыны, у якіх быў ранні пачатак менструацый (да 12 гадоў) і/або позняя менапаўза (пасля 55 гадоў).
«Гармонаадчувальны (гармоназалежны) рак малочнай залозы – варыянт злаякаснай пухліны грудзей, калі не менш за 10% ракавых клетак маюць на сваёй паверхні рэцэптары да жаночых гармонаў (эстрагенаў). Такім клеткам для падтрымання жыццядзейнасці і росту патрабуюцца эстрагены. Фактычна рост пухліны, якая змяшчае клеткі з рэцэптарамі да жаночых гармонаў, падпарадкоўваецца агульным цыклічным зменам у арганізме. Звычайна гэты від раку прагрэсуе павольней, дае метастазы радзей. Гэтая асаблівасць легла ў аснову стварэння гарманальнай тэрапіі раку малочнай залозы, пры якой ліквідуецца ўплыў эстрагену на адчувальныя ракавыя клеткі малочнай залозы». 24health.by
Акрамя гэтага, фактарамі, якія могуць спрыяць развіццю раку малочнай залозы, з'яўляюцца:
- замяшчальная гарманальная тэрапія менапаўзнага сіндрому на працягу пяці гадоў адным эстрагенам або ў спалучэнні з прагестэронам (рызыка павышаецца на 5-40%);
- адсутнасць даношанай цяжарнасці;
- першыя роды пасля 30 гадоў;
- адмова ад груднога гадавання;
- атлусценне (гэта звязана з тым, што яечнікі прадуцыруюць больш эстрагенаў);
- злоўжыванне алкаголем, бо пры гэтым пакутуе функцыя печані, якая ўдзельнічае ў метабалізме эстрагенаў.
Спадчынная схільнасць
Калі ў межах адной сям'і сярод блізкіх сваякоў (першая лінія сваяцтва – мама, сястра, дачка) былі зафіксаваныя адразу некалькі эпізодаў з'яўлення хваробы, гаворка ідзе пра спадчынную схільнасць. Разам з тым існуе два варыянты развіцця падзей:
1) наяўнасць мутацыі генаў BRCA1 і BRCA2 (BRCA – breast cancer);
2) так званы сямейны рак. У гэтым выпадку мутацыі гена няма, але некалькі пакаленняў жанчын могуць пакутаваць ад раку малочнай залозы або раку яечнікаў.
Прафілактычная падскурная мастэктомія прадугледжвае поўнае выдаленне малочнай залозы з захаваннем саскова-арэалярнага комплексу. Пры гэтым выконваецца аднамомантавая рэканструкцыя грудзей з выкарыстаннем уласных тканак у спалучэнні або без імплантатаў.
Стрэсавыя сітуацыі
Стрэс можа паскорыць працэс развіцця ўжо наяўнага захворвання або спрыяць вяртанню пухліннага працэсу.
У літаратуры прыводзяцца дадзеныя аднаго даследавання, куды былі ўключаны жанчыны, якія прайшлі лячэнне з нагоды раку малочнай залозы. Адной групе пацыентак выконвалася аднамомантавая рэканструкцыя грудзей, другой – выдаленне малочнай залозы без рэканструкцыі. Аказалася, што паказчыкі выжывальнасці былі лепшыя ў тых, каму выконвалася рэканструктыўная аперацыя. Гэтыя жанчыны не адчувалі дэпрэсіі і дыскамфорту, звязанага з адсутнасцю малочнай залозы. Яны адчувалі сябе паўнавартаснымі, здольнымі вярнуцца да звычайнага жыцця.
Небяспечныя сімптомы
Насцярожанасць павінны выклікаць наступныя сімптомы:
- змяненне формы саска;
- з'яўленне болечкі, лушчэння, мокнуцця на саску;
- з'яўленне вылучэнняў, асабліва крывяністых, з саска;
- ушчыльненне і/або ўцягванне саска;
- змена формы малочнай залозы;
- скура над малочнай залозай набыла выгляд лімоннай скуркі;
- павелічэнне падпахавых лімфатычных вузлоў;
- ушчыльненне ў малочнай залозе.
З мэтай ранняга выяўлення раку малочнай залозы жанчынам з маладога ўзросту варта праводзіць самаабследаванне і раз на год праходзіць УГД малочных залоз. Пасля 50 гадоў, а ў некаторых выпадках і раней – рабіць мамаграфію (рэкамендуецца раз у 2 гады). Калі ж сямейны анамнэз абцяжараны некалькімі выпадкамі раку малочнай залозы або раку яечнікаў, мэтазгодна здаць аналіз на вызначэнне мутацыі генаў BRCA1 і BRCA2.
Матэрыялы на сайце 24health.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце 24health.by.