01.12.2022
01.12.2022

Шыпшына. Ад якіх хвароб выратуе лекавая расліна

logo
Карысныя прадукты
0
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Шыпшына — гэта старажытная расліна, якая апісана яшчэ да нашай эры старажытнагрэцкім філосафам, заснавальнікам батанікі і геаграфіі раслін Тэафрастам. Шыпшына ўваходзіць у фармакапею шмат якіх краін. Асаблівасць яе ў тым, што ў расліны лекавыя не толькі плады, але і кветкі, карані, лісце, галіны.

Пры зборы шыпшыны будзе не лішне пацікавіцца пра сорт хмызняку, бо карысныя ўласцівасці раслін адрозніваюцца ў залежнасці ад віду, а іх эфект на арганізм наўпрост залежыць ад складу.

Існуе мноства сартоў шыпшыны. Вялікае колькасць лекавых уласцівасцяў мае шыпшына маршчыністая. Яе адметная рыса – махровыя кветкі. Часам гэты від шыпшыны клічуць паркавай ружай, таму што яе скарыстаўваюць для стварэння натуральных загарадзяў.

Лекавымі ўласцівасцямі нададзена шыпшына карычная ці травеньская. Пераважна з насення гэтага хмызняку вырабляюць масла. Расліна дасягае ў вышыню 2 метры, мае тонкія галіны. Плады шаравістыя, сакавітыя, гладкія. Такая шыпшына расце па берагах рэк, на ўзлесках, схілах, у лясах.

да зместу

На якія вітаміны багатая шыпшына

Шыпшына 3

Шыпшыну абгрунтавана лічаць адной з самых карысных раслін. Пацвярджаецца гэта насычанай колькасцю важных для чалавека элементаў у яе складзе.

У шыпшыны выключны вітамінавы склад. У 100 г расліны знаходзіцца:

  • 434 мкг вітаміну А
  • 25,9 мкг вітаміну К
  • 2,6 мг бэта-каратыну
  • 12 мг вітаміну В4
  • 1,7 мг вітаміну Е
  • 0,13 мг вітаміну В2
  • 0,076 мг вітаміну В6
  • 0,7 мг вітаміну РР
  • 0,05 мг вітаміну В1
  • 650 мг вітаміну С (норма для сталага чалавека 90 мг)
  • 0,8 мг вітаміну В5
  • 0,6 мг ніяцыну

Шыпшына ўтрымвае кальцый, магній, медзь, калій, жалеза, серу, фосфар, цынк, натрый, марганец, магній.

У 100 г шыпшыны 109 кКал, харчовых валокнаў 10,8 г (54% РСП), вугляводаў 22,4 г (больш за 16% РСП), вады 60 г (2,21% РСП), бялкоў 1,6 г (1, 74 РСП), тлушчаў 0,7 г (РСП). РСП – разліковая колькасць спажывання ў ежу рэчываў, якія патрэбныя для здаровага арганізма, чалавекам у суткі.

да зместу

Карысныя ўласцівасці шыпшыны

Карані шыпшыны

  • стымулюе вылучэнне жоўці
  • узмацняе выпрацаванне страўнікавага соку
  • спрыяе растварэнню халестэрынавых бляшак
  • мацуе сасуды
  • падтрымвае зрок
  • дапамагае спраўляцца з дэпрэсіяй
  • нармалізуе сон
  • бароніць ад застудных інфекцый
  • актывуе гаенне ран, апёкаў, язваў, пролежняў і ранак
  • аказвае агульнатанізавальнае дзеянне

Шыпшына дапамагае ў рэгенерацыі храстковай тканкі. За кошт свайго багатага складу расліна стымулюе выпрацаванне салей, якія запасяцца з-за парушэння менных працэсаў. Пры гэтым шыпшына спрыяе паляпшэнню самога памену. Таксама бярэ ўдзел у аднаўленні сінтэзу калагену, з-за скарачэння якога натуральнага аднаўлення храстковай тканкі не адбываецца. А гэта прыводзіць да артрозаў і артрытаў.

Важнае пытанне – ужыванне шыпшны з высокім ці нізкім ціскам. Гэта залежыць ад таго, у якім відзе шыпшнына трапляе ў арганізм.

Спіртавы настой – надзвычайны сродак для людзей з гіпатаніяй (калі ціск зніжаны), бо ў гэтым выпадку напой з шыпшыны павышае ціск. Найстой на воднай аснове ціск зніжае, таму ён падыходзіць гіпертонікам.

Супрацьпаказанні для ўжывання

Пры ўжытку шыпшыны важна помніць, што яна супрацьпаказана пры жоўцекамянёвай хваробе, таму што гэта можа справакаваць перасоўванне камянёў, жоўцевае калаццё, жаўтуху. Шыпшына можа нашкодзіць, калі ёсць захворванні, якія злучаны з падвышанай колькасцю страўнікавага соку, што бывае пры панкрэатыце ці язве.

Таксама не рэкамендуюць выкарыстоўваць шыпшыну пры тромбаэмбаліі (затыканне крывяносных сасудаў тромбам), тромбафлебіце (запаленне сценак вен), эндакардыце (запаленне ўнутранай абалонкі сэрца,) таму што вялікая колькасць вітаміну С у складзе шыпшыны ўплывае на згусальнасць крыві.

Цяжарным жанчынам не рэкамендуюць ужываць вялікую колькасць шыпшыны ў першым і другім трыместры цяжарнасці, каб не справакаваць заўчасныя роды.

да зместу

Пялёсткі шыпшыны    

Пялёсткі шыпшыны

З пялёсткаў шыпшыны рыхтуюць мноства лекавых сродкаў. Па складзе пялёсткі не саступаюць іншым часткам расліны. У іх ёсць вітаміны С, Е, групы В. А таксама рэтынол, антацыяны, гліказіды, дубільныя рэчывы (таніды).

Антацыяны адказваюць за афарбоўванне кветкі. Яны валодаюць антыаксідантнымі ўласцівасцямі. Таксама яны аказваюць супрацьзапаленчае дзеянне і карысныя для здароўя вачэй.

Гліказіды – арганічныя рэчывы, якія ўваходзяць у склад раслін. Яны лёгка раствараюцца ў вадзе і маюць горкі смак. Калі кветку зразаюць, пад дзеяннем ферментаў гліказіды распадаюцца. Таму кветкі патрэбна высушыць як мага хутчэй. Гліказіды аказваюць седатыўнае, супрацьмікробнае і дэзынфектавальнае дзеянне.

Таніды – звязальныя рэчывы, якія надаюць даўкі смак. Дубільныя рэчывы валодаюць бактэрыцыднымі ўласцівасцямі, спрыяюць гаенню ран. Танідам уласцівы эфект змацоўвання.

Рэтынолам клічуць адну з формаў вітаміну А. Ён нармалізуе памен клетак эпідэрмісу, паскарае працэс мікраадшалушвання скуры, сінтэзу калагену, гіялуронавай кіслаты, эластану.

Апроч гэтага ў пялёстках шмат эфірных маслаў, якія можна мацэраваць. Таму пялёсткі шыпшыны скарыстаюць для вытворчасці масла і баттера (сродак шчыльнай кансістэнцыі для інтэнсіўнага звільгатнення і сілкавання скуры). Экстракт з пялёсткаў дадаюць у касметычныя сродкі: тэрмальную ваду, тонікі, крэмы і г. д.

Настой з кветак шыпшыны – добры мачагонны сродак і прафілактыка для ўмацавання сасудаў. Выкарыстоўваюць адвар з пялёсткаў шыпшыны пры скурных захворваннях: экзэме, псарыязе, дэрматытах. Ім можна і мыцца.

Напоі з пялёсткаў шыпшыны добра грэюць, валодаюць адхарквальным эфектам. А настой з кветак шыпшыны і ліпы дапамагае пры бранхітах. Кветкі шыпшыны, як і іншыя часткі расліны, паляпшаюць працу органаў стрававання, павялічваюць апетыт.

Пялёсткі ўжываюць у кулінарыі. З іх робяць варэнне, базу для выпечкі, мармелад, павідла, спіртавыя настойкі, супы і іншае.

да зместу

Плады шыпшыны

Шыпоўнік 5

Ягады шыпшыны нададзены вялікай колькасцю карысных мікраэлементаў. Асабліва адрознівае іх рэкорднае, у параўнанні з іншымі часткамі расліны, колькасць вітаміну С.

Спажываць вітамін С разам з ежай вельмі важна, бо ён не запасіцца ў арганізме, не сінтэзуецца, і яго колькасць патрэбна стала папаўняць.

Без вітаміну С арганізму складана, таму што гэта наймагутны антыаксідант, які бароніць клеткі ад пашкоджанняў, бярэ ўдзел у памене фоліевай кіслаты і жалеза, не дае нам хварэць і мацуе імунітэт.

У шыпшыне знаходзяцца 5 вітамінаў групы В. Яны рэгулююць памен рэчываў. Гэта водарастваральныя вітаміны, якія хутка выводзяцца з арганізма. Як і вітамін С, іх патрэбна папаўняць самастойна. Навукоўцы адзначаюць, што дзеянне вітамінаў групы В найболей эфектыўна ў комплексе, што назіраецца ў шыпшыне.

Плады шыпшыны ўтрымваюць цыянін, які дапамагае рэгуляваць узровень халестэрына ў крыві і спрыяе захаванню нармальнай масы цела.

Ягады шыпшыны не забаронены пры цукровым дыябеце. Дыябет – гэта хвароба, пры якой важна мець фіталекавую падтрымку ў сілкаванні, таму што абмежаванняў у ежы шмат. Пры дыябеце складана забяспечыць арганізм усімі патрэбныя вітамінамі і мікраэлементамі. А ў шыпшыне іх досыць.

Адвар з пладоў шыпшыны здольны насыціць арганізм карацінам, арганічнымі кіслотамі, мікраэлементамі, пектынам. Дзякуючы такой канцэнтрацыі карысных рэчываў, шыпшына дапамагае падтрымваць тонус арганізма. Гэта важна пры дыябеце, таму што існуе шмат об’ектыўных прычын, з-за якіх у дыябетыкаў саслабелы імунітэт.

Пры гэтым празмерна ўжываць плады шыпшыны не атрымаецца, бо пры цукровым дыябеце заўсёды трэба кантраляваць узровень цукру.

Плады шыпшыны ўплываюць не толькі на людзей, у якіх дыябет, але і пры атэрасклерозе.

Ягады шыпшыны часта сустракаюцца ў крамах і аптэках у выглядзе парашку.

Каб зрабіць парашок шыпшыны самастойна, трэба свежыя плады ачысціць ад насення, высушыць пры тэмпературы 50—60С, спатрэбіцца 6—8 гадзін. Потым здрабніць шыпшыну ў кавамолцы ці іншым зручным спосабам. Пасля парашок прасеяць.

да зместу

Насенне шыпшыны  

Насенне шыпшыны

Насенне – гэта частка плода шыпшыны, таму яго уласцівасці практычна ідэнтычныя з уласцівасцямі ягад. Насенне шыпшыны часта выкарыстощваюць для падвышэння імунітэту. Насенне таксама валодае супрацьзапаленчым і мацавальным дзеяннем. У складзе насення вялікая канцэнтрацыя вітамінаў.

З насення рабяцю адвары. Для заварвання здабываюць насенне з высушаных ці свежых пладоў шыпшыны. Прынцып заварвання насення нічым не адрозніваецца ад таго, як заварваюць плады. Але існуюць незвычайныя рэцэпты. Прыкладам, кава з насення шыпшыны.

Для кавы насенне шыпшыны прамываюць і прасушваюць. Пасля раскладваюць на бляху і ставяць у духоўку. Тэмпературу абіраць 180С, дзверцу духоўкі пакідаюць прыадчыненай. Падсмажваюць насенне прыкладна 1 гадзіну. Далей насенне перасыпаюць ў кавамолку і перамолваюць. Атрыманую масу перакладаюць у ёмістасць, дадаюць туды некалькі лыжак кавы, усё змешваюць. Кладуць у запарнік 2 сталовыя лыжкі сумесі кавы з шыпшынай, заліваюць кіпень (прыкладна 1 л вады). Чакаюць пакуль напой заварыцца.

Таксама насенне шыпшыны выкарыстоўваюць для вытворчасці эфірных маслаў. Эфірнае масла шыпшыны спрадвечна ўжывалі ў народнай медыцыне, цяпер яго шырока выкарыстоўваюць у касметалогіі. Пра тое, як робяць шыпшынавы алей, расказана ніжэй.

да зместу

Лісце шыпшыны

Лісце шыпшыны

Лісце шыпшыны збіраюць ў пару квецені расліны, тады ў ім максімальная колькасць вітамінаў.

Звычайна лісце сушаць ці ферментуюць і выкарыстоўваюць для гатавання гарбаты.

да зместу

Як сушыць лісце шыпшыны для гарбаты?

Чыстае і сухое лісце аддзяляюць ад прожылкаў і галінак. Кладуць у ёмістасці ці пакеты і ставяць у маразільнік. Калі лісце падмарозілася, яго дастаюць, даюць адтаць. Далей рукамі скручваюць лісце і кладуць яго ў ёмістасць для ферментацыі. Ёмістасць накрываюць вільготнай сурвэткай або ручніком, каб яны шчыльна прылягалі да лісця, нават злёгку ўтрамбоўваюць лісце. Накрываюць ёмістасць накрыўкай і пакідаюць у сухім месцы на 6 гадзін. Пасля лісце дастаюць і рэжуць. Потым сушаць. З сухога лісця заварваюць гарбату.

Нарыхтоўваюць лісце і для гарбатавага збору. Атрымваецца насычаны карыснымі ўласцівасцямі напой, якія танізуе. Настой з лісця шыпшыны паляпшае маторную функцыю страўніка. Ужываюць гарбату з лісця шыпшыны пры неўрозах.

Выкарыстоўваюць і свежае, і сухое лісце. Свежае лісце ўжываюць, у тым ліку, у кулінарыі, дадаюць ў салаты, робяць смузі і кактэйлі. З лісця таксама вараць сіроп.

Бяруць 1 кг лісця шыпшыны, 400 мл вады, 1 кг цукру і лімонавую кіслату. Спачатку вараць цукровы сіроп. Потым кладуць чыстае лісце ў рондаль, заліваюць яго цукровым сіропам, які яшчэ кіпіць. Вытрымваюць пад накрыўкай настой цягам 30 хвілін. Пасля яго працэджваюць і ставяць на пліту да закіпання. Пасля зноў заліваюць лісце шыпшыны гэтым сіропам і настойваюць 30 хвілін. Потым ізноў працэджваюць, ставяць сіроп на агонь. Даводзяць сіроп да загусцення.

У лісці шыпшыны знаходзіцца велізарная колькасць мікраэлементаў: марганец, бор, калій, кальцый, жалеза і іншыя. Лісце багатая вітамінамі Р, В1, К і каратынам. Таксама ў складзе знаходзяцца поліцукрыды, дубільныя рэчывы, саліцылавая, кававая, ванілінавая кіслоты, сапаніны.

Расліны, у якіх утрымваюцца сапаніны, шырока ўжываюцца ў харчовай прамысловасці, фармацэўтыцы і нават пры вытворчасці мыйных сродкаў. Усё гэта ўласціва ў тым ліку для шыпшыны і яе лісця.

Поліцукрыды ў лісці шыпшыны адказваюць за назапашанне вугляводаў у арганізме, і забяспечваюць яго глюкозай.

Ванілінавая кіслата надзяляе лісце шыпшыны супрацьгрыбковым і супрацьгліставым дзеяннем. Таксама ванілінавая кіслата разам з кававай аказваюць супрацьзапаленчы эфект. Пры гэтым кававая кіслата, як і іншыя поліфенолы, з'яўляецца антыаксідантам, які бароніць клеткі ад вольных радыкалаў і не дазваляе пачацца акісляльнаму стрэсу (старэнню клетак).

да зместу

Карані шыпшыны

Выкарыстоўваюць не асноўны корань хмызняку, а прыдаткавыя карэньчыкі. Ад хмызняку адсякаюць адзін парастак, выкопваюць яго і адлучаюць бакавыя карані ад цэнтральнага сцябла. Гэта няпроста і давядзецца выдаткаваць няшмат часу. Садоўнікі рэкамендуюць месца, дзе былі сабраны карэньчыкі шыпшыны, не турбаваць цягам наступных 3 гадоў. То бок для новага збору давядзецца пашукаць іншыя хмызнякі.

Пасля збору карэньчыкі рэжуць, каб яны маглі змясціцца ў ёмістасць, дзе будуць адмакаць. Пасля замочвання кожны карэньчык трэба добра памыць. Далей парэзаць на дробныя часткі. Сушыць можна некалькімі спосабамі. Для натуральнага спосабу патрэбна знайсці месца ў цені, якое добра праветрана. Можна сушыць карані ў духоўцы ці электрасушылцы пры тэмпературы не вышэй за 60С. Сыравіна высушаная, калі далікатная і лёгка ломіцца.

Прымаюць карані шыпшыны ў якасці адвараў і настояў. Для гэтага прыкладна 40 г свежых ці сухіх каранёў заліваюць 500 мл гарачай вады. Пасля настойваюць напой 5 гадзін. Далей працэджваюць яго. П'юць за 30 хвілін да ежы некалькі разоў у дзень па 100 мл. Але ўжываюць адвар толькі па рэкамендацыі лекара.

Для лягчэйшага дзеяння можна дадаваць карані шыпшыны ў невялікіх колькасцях у травяныя зборы. Але і ў гэтым выпадку важна быць упэўненым, што ні шыпшына, ні травяны збор не нашкодзяць.

Карані шыпшыны валодаюць бактэрыцыднымі ўласцівасцямі. Часта ўжываюць іх пры запаленчых працэсах у арганізме. Напрыклад, пры запаленні мочавыводных шляхоў, пры частых цыстытах. Карані шыпшыны паскараюць метабалізм у арганізме. Таму іх рэкамендуюць ужываць тым людзям, якія пакутуюць з-за няслушнай працы СКТ. Карэньчыкі чысцяць органы ад назапашаных салей і шлакаў. Таму іх часта выкарыстоўваюць для растварэння камянёў у нырках, у жоўцевых пратоках.

Адвар з каранёў шыпшыны скарыстаюць пры падагры, застоі жоўці, болях у цягліцах. Таксама корань шыпшыны ўжываюць пры грыбковых інфекцыях.

Супрацьпаказанні для ўжывання

Але скарыстаць карані шыпшыны катэгарычна не раяць, калі ёсць захворванні сэрцава-судзіннай сістэмы. Таму што ўжытак адвару можа пагоршыць стан ці справакаваць рэцыдыў. Адмыслоўцы рэкамендуюць заўсёды помніць пра дазаванне пры выкарыстанні каранёў шыпшыны. Сістэма прыёму індывідуальная і залежыць ад стану здароўя пэўнага чалавека.

Калі чалавек адчуў невялікае нядужанне пасля ўжывання каранёў шыпшыны, нават у выпадку, калі не было супрацьпаказанняў, то трэба адразу ж скончыць выкарыстанне вадкасці. Лепш не пачынаць ужывання каранёў шыпшыны без рэкамендацыі лекара і здачы патрэбных аналізаў.

да зместу

Чым карыснае і небяспечнае масла шыпшыны?

Алей шыпшыны

Масла шыпшыны мае гаркавы смак і драўняны пах. Лічыцца, што найболей карыснае масла робяць з дзікай шыпшыны.

Для вытворчасці масла выкарыстоўвае насенне, якое здрабняюць. Масла вырабляюць некалькімі спосабамі: халоднага прасавання, гарачай экстракцыі. Для халоднага спосабу атрымання масла з дапамогай прэса ўжываюць арганічныя растваральнікі. Гэты спосаб лічаць больш дарагім, але пры гэтым масла атрымліваецца карысней і якасней. Усё таму што пры тэрмічным уплыве (гарачай экстракцыі) колькасць вітамінаў значна зніжаецца.

Карысныя якасці масла шыпшыны зашыфраваныя ў складзе пладоў. Шыпшына ўтрымлівае тлушчарастваральныя вітаміны А, Е, бэта-кератын. Яны таксама ўплываюць на стан скуры і слізістых абалонак, падтрымваюць выпрацаванне гармонаў. Таксама ў масле ёсць вітаміны С, К, Р, якія дапамагаюць спраўляцца з запаленчымі працэсамі ў арганізме. У масле шыпшыны, як і ў пладах,  шмат мінералаў. Таксама шыпшынавае масла утрымвае антыаксіданты, насычаныя і ненасычаныя кіслоты.

Скарыстаюць масла з шыпшыны для прыёму ўсярэдзіну і для вонкавага ўжывання. Яго ўжываюць як у чыстым выглядзе, гэтак і ў спалучэнні з іншымі масламі, прыкладам, арэхавым ці лавандавым.

Масла з шыпшыны скарыстаюць у розных мэтах. Самы пашыраны кірунак – касметалогія. Шыпшынавае масла дадаюць у крэмы і ванны.

Таксама шыпшынавы алей ужываюць у тэрапеўтычных мэтах. Яго выкарыстоўваюць пры гастраэнтэралагічных захворваннях, пры запаленнях, для паляпшэння памену рэчываў. Шыпшынавае масла павялічвае колькасць інтэрферонаў у бранхалёгкавым дрэве.

Можна масла з шыпшыны скарыстаць для інгаляцый. Крапаюць масла ў гарачую ваду і ўдыхаюць эфірныя маслы, якія выпараюцца. Робяць інгаляцыі ў час бранхіту, ангіны і іншых захворваннях, для прафілактыкі ў сезон вірусных захворванняў.

Масла разводзяць з вадой і выкарыстоўваюцца для паласкання ротавай поласці ў якасці прафілактыкі ўтварэння карыесу. Ужываць масла можна толькі па рэкамендацыі доктара.

Пры акнэ масла можа прывесці да павелічэння колькасці вугроў. Да таго ж патрэбна праверыць, ці ёсць алергія на шыпшыну.

Масла шыпшыны можна набыць у выглядзе капсул ці ў натуральным выглядзе. Тэрмін прыдатнасці масла шмат у чым залежыць ад умоў захоўвання. Калі масла захоўваць пры пакаёвай тэмпературы ў цёмным месцы, то яго патрэбна выкарыстоўваць цягам 3—6 месяцаў. У халадзільніку масла захоўвацца да 2 гадоў.

да зместу

Як сушыць шыпшыну?

Як сушыць шыпшыну

Сушаць усе часткі хмызняку, але самая папулярная сыравіна – плады. Для сушкі рэкамендуюць скарыстаць толькі спелыя ягады шыпшыны, на якіх няма азнак хвароб. Здаровыя сляпыя плады маюць памяранцавы ці пунсовы колер, навобмацак яны цвёрдыя. Чашалісцікі пры зборы рэкамендуюць пакідаць, так у ягадах захаваецца больш за вітаміны.

Некаторыя адмыслоўцы сцвярджаюць, што шыпшыны пры рыхтоўлі да зімовага захоўвання не мыюць, а старанна перабіраюць. Але шмат хто прытрымліваецца іншай пазіцыі – перад сушкай абавязкова мыюць і добра прасушваюць ягады.

Для сушкі ягад падыдзе электрасушылка, мікрахвалевая печка, духоўка. Таксама можна сушыць шыпоўкі на пергаменце ў памяшканні. Галоўнае, каб там выдатна цыркуляваў паветра, а самі ягады месцаваліся ў цені. Шыпшыну высыпаюць у адзін пласт на гарызантальную паверхню. Сушыць ягады трэба ад 14 да 21 дня, перыядычна трэба перамешваць плады.

Сушыць шыпшыну на паветры пад сонцам дазволена, але ў ранні час, пакуль сонца высока не ўстала, пры гэтым месца павінна добра праветрывацца. У начны час трэба заносіць ягады ў памяшканне. Сканчэнне працэсу завершана, калі плады добра высушацца.

Для сушкі ў духоўцы адабраныя ягады патрэбна размеркаваць на блясе. Разагрэць духоўку да 50С, паставіць бляху ў духоўку і паступова павялічыць тэмпературу да 60С. Дзверцы духоўкі павінны быць прыадчынены, каб выпаралася вільгаць, якая ўтвараецца пры сушцы. Каб шыпшына не папрыгарала, а раўнамерна прасушыўся, плады час ад часу мяшаюць. Сушыць ягады трэба прыкладна 8 гадзін. Добра высушаная шыпшына пры націсканні спружыніць, калі ягада рассыпаецца, яна перасушана.

Сушка шыпшыны ў электрасушылцы зойме ад 7 да 20 гадзін у залежнасці ад абранага рэжыму. Сушаць ягады пры тэмпературы ад 50С да 70С. Спачатку на некалькі гадзінай абіраюць максімальную тэмпературу, каб хутчэй выпарылася вільгаць і абалонка пладоў стала прутчэйшай. Так усярэдзіне ягад захоўвацца карысныя элементы. Апасля недзе 2 гадзіны тэмпературу зніжаюць да 50С. І за 2 гадзіны да завяршэння сушкі тэмпературу павялічваюць да 60С. Гатовыя ягады будуць мець злёгку празрысты мядзяны колер.

Скарыстаць мікрахвалевую печку можна для хуткай сушкі, калі не прадугледжваецца доўга захоўваць нарыхтоўку. Высокія тэмпературы у печцы не дазваляць ягадам цалкам прасушыцца. Усярэдзіне шыпшына застанецца сыраватай, таму іх тэрмін захоўвання кароткі.

Цёплыя сухія плады шыпшыны раскладваюць па герметычных скрынях. Яны праляжаць там трое сутак. За гэты час шыпшына дасягне натуральнага роўня вільготнасці.

да зместу

Як захоўваць шыпшыну?

Як захоўваюць шыпшыну

Водар прыдатных для захоўвання пладоў салодкі з кіслінкай. Шыпшына мае прыемны прысмак.

Захоўваць дазволена і свежыя і сушаныя ягады. Свежую шыпшыну чысцяць, пладаножкі і насенне выдаляюць. Можна здрабніць плады ў мясасечцы ці блендары да стану пюрэ і захоўваць у пластыку ці поліэтылене ў маразільнай камеры. Больш года захоўваць пюрэ з шыпшыны не рэкамендуюць. Скарыстаць пюрэ можна пры гатаванні кісялю, соусаў, выпечкі, кампотаў і г. д. Таксама з пюрэ робяць вітамінавыя чаі. Паўторна шыпшыну замарожваць не рэкамендуюць.

Калі ягаду толькі сарвалі, яе дазволена захоўваць пры тэмпературным рэжыме ніжэй за 15С тры дні. Пасля чаго будзе адбывацца страта вітамінаў. За гэты час ягады рэкамендуюць высушыць.

Тара для захоўвання ягад павінна быць чыстай і сухой. Для невялікай колькасці пладоў можна карыстацца тканкавымі мяшочкамі . Таксама прыдатны посуд – шклатара з накрыўкай з дзіркамі, каб была вентыляцыя. Замест крышкі ёмістасці можна накрыць марляй. Калі ягады шыпшыны захоўваюцца ў шкле, то не трэба пакідаць іх пры свеце, гэта прывядзе да разбурэння вітаміну С у пладах.

Поліэтылен не лічаць ідэальным пакаваннем для шыпшыны. Без паступлення паветра і цыркуляцыі паветраных мас ягады зацвітуць.

Засушаны прадукт захоўваюць у кардонавых скрыначках, у якіх пакладзены пергамент. Шчыльна зачыняць скрыначкі не трэба. Таксама не рэкамендуюць пакідаць шыпшыну поруч з прадуктамі з канцэнтраваным пахам, з садавіной і гароднінай. Таму што сухая шыпшына можа насычыцца вільгаццю ад іншых прадуктаў. З-за гэтага ягады могуць адсырэць і зацвісці.

Рэкамендуюць захоўваць сухую шыпшыну. Вільгаць і прамыя сонечныя прамені непрымальныя для пладоў, таму што гэта не дазволіць захаваць вітаміны і іншыя карысныя рэчывы.

Пры аптымальных умовах сушаную шыпшыну можна захоўваць да 2 гадоў, як сцвярджаюць адмыслоўцы, пазней ягады губляюць свае лекавыя ўласцівасці.

да зместу

Як заварваць шыпшыну?

Як заварваць шыпшыну?

Для таго, каб захаваць карысныя ўласцівасці ягады, лепш не заварваць шыпшыны крутым кіпенем. Пасля таго, як вада закіпіць, ёй трэба даць пастаяць некалькі хвілін. Таксама пры заварванні рэкамендуюць размінаць ягады шыпшыны. Заварваць можна і свежыя, і сушаныя ягады. Патрэбна толькі ўлічваць, што свежая шыпшына валодае больш насычаным водарам і смакам.

Рабіць чай толькі з шыпшыны ці змяшаць шыпшыну з іншымі інгрэдыентамі – справу смаку. Нядрэннай камбінацыяй у восеньска-зімовы перыяд будзе спалучэнне шыпшыны з глогам, ягадамі годжы ці рабінай. Для супакойнага эфекту да шыпшыны можна дадаць лаванду. Чай з шыпшыны трэба настойваць 15—20 хвілін. Пасля ў напой можна дадаць яшчэ мёд, імбір і лімон.

Заварваць шыпшыну можна на вадзяной бані. Для гэтага спосабу рэкамендуюць скарыстаць дробна парэзаныя плады. Іх заліваюць кіпенем з разліку 2 ст.л. на 1 шклянку вады. Пасля патрымаць пад накрыўкай на вадзяной бані цягам 15—20 хвілін. Далей напой настойвацца ад 30 да 40 хвілін.

Самы папулярны спосаб – заварваць шыпшыну ў тэрмасе. Заварваюць плады 1:10, дзе на 10 частак воды бяруць 1 частку шыпшыны. Для прыемнага водару і насычэння напою вітамінамі ягады прапорваюць ці душаць. Гарбату ў тэрмасе пакідаюць на 4 гадзіны і больш ці настойваюць яе ўсю ноч.

Яшчэ адзін варыянт заварвання шыпшыны – у мультыварцы. Для гэтага скарыстаюць рэжымы «тушэнне» ці «падагрэў». У чашу мультываркі кладуць чыстыя сухія плады і заліваюць іх вадой. У рэжыме «падагрэў» абіраюць тэмпературу 60С і ўсталёўваюць таймер на 9 гадзін. У рэжыме «тушэнне» ставяць тую ж тэмпературу і час – 3 гадзіны. Пасля таго, як гарбата заварыўся, яе пакідаюць настойвацца ў мультыварцы.

Адвар з шыпшыны рэкамендуюць выпіць цягам сутак пасля гатавання. Таму што цягам гэтага часу ў напоі захоўваецца максімальнае магчымая колькасць вітамінаў.

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0

Журналіст. У 2015 годзе скончыла Інстытут журналістыкі БДУ. Працавала ў часопісе "Маладосць" з 2015 па 2017 год. Была галоўным рэдактарам часопіса "Горад жанчын" 5 гадоў. Цікавіцца тэмамі культурна-асветніцкай тэматыкі, здароўя, харчавання.
Глядзіце таксама