Стары – значыць адзінокі? Чаму важныя стасункі ў сталым узросце

Паводле адной з тэорый, у адзінокіх пажылых людзей расце ўзровень так званых стрэсавых гармонаў (адрэналіну, картызолу, дафаміну, тэстастэрону). З-за гэтага павялічваецца рызыка развіцця цукровага дыябету, сардэчна-сасудзiстых захворванняў, артрыту, прыдуркаватасці ды іншых хвароб, здольных значна пагоршыць якасць жыцця і яго працягласць.

Вучоныя даказалі, што існуе прамая сувязь паміж адзінотай і яе ўздзеяннем на ментальнае і фізічнае здароўе. Важныя таксама індывідуальныя характарыстыкі чалавека: хтосьці больш схільны да негатыўнага ўплыву адзіноты, а хтосьці знаходзіць у гэтым толькі станоўчыя бакі.

Чаму ў сталым узросце важныя стасункі і пачуццё патрэбнасці, разважаем з экспертам інфармацыйнага партала Здаровыя людзі – кіраўніком Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця), галоўным пазаштатным спецыялістам па геранталогіі Міністэрства аховы здароўя Людмілай Жылевіч.

Прычыны адзіноты ў пажылых людзей

Адзінота – адзін з фактараў, які ўплывае на эмацыянальнае здароўе людзей. У сталым узросце змены, якія адбываюцца з арганізмам, а таксама розныя падзеі ў жыцці найбольш востра адчуваюцца чалавекам. Сыходзяць з жыцця старыя сябры і блізкія людзі.

Нярэдка пасля такіх падзей чалавек замыкаецца ў сабе, паглыбляецца ў роспач і доўга не можа выйсці з гэтага эмацыянальнага стану. У некаторых узнікае нават жаданне сысці ўслед за памерлым.

Яшчэ адна прычына – на фоне пагаршэння здароўя ўсё часцей з'яўляецца страх стаць бездапаможным, цяжарам для сваіх родных і боязь смерці. Акрамя гэтага, сітуацыю пагаршаюць адзінокае пражыванне, адсутнасць уласных дзяцей і ўнукаў, непаразуменне ў сям'і і грамадстве, няздольнасць заводзіць новыя кантакты і цяжкасці ў стасунках.

Сталенне дзяцей таксама не праходзіць для пажылых людзей незаўважна. Бо эмацыянальная сувязь робіцца з імі больш тонкай, дарослыя дзеці менш маюць патрэбу ў клопаце і апецы.

Пенсія – заканчэнне жыцця?

Выхад на пенсію для многіх робіцца своеасаблівай кропкай зваротнага адліку. Звыклы свет мяняецца, не трэба нікуды спяшацца, але кола стасункаў значна памяншаецца, з'яўляецца пачуццё незапатрабаванасці, складаецца адчуванне, што ты нікому не патрэбны. Нярэдка, асабліва ў першыя гады пенсіі, такі дэпрэсіўны стан вядзе да прагрэсавання працэсаў старэння ў арганізме.

Зрэшты, удакладніла Людміла Жылевіч, і прафесійнае працоўнае асяроддзе не хоча адаптавацца, каб гэты чалавек пралангаваў сваю прафесійную дзейнасць пасля надыходу пенсійнага ўзросту.

Было б мэтазгодным стварыць такія ўмовы, каб пажылы спецыяліст мог перайсці на больш спакойнае месца працы, з гнуткім графікам, магчымасцю працаваць дома, у падаленым доступе праз інфармацыйныя тэхналогіі, але застацца ў прафесіі. Асабліва гэта актуальна, падкрэсліла субяседніца, на фоне павелічэння колькасці пажылых людзей.

Да пенсіі, упэўненая эксперт, трэба рыхтавацца загадзя (ёсць нават меркаванне, што не менш чым за 10 гадоў да выхаду). І не толькі ментальна, але і ў прафесійным плане.

Напрыклад, вы ўпэўненыя, што працягнуць працу на сваім месцы ў вас не атрымаецца, напрыклад, з-за пагаршэння стану здароўя. Значыць, трэба знайсці іншыя варыянты: нават разгледзець магчымасць прайсці перападрыхтоўку для набыцця новых магчымасцяў, адзначыла субяседніца.

Сацыяльная ізаляцыя

Яскравы прыклад таго, як страта ранейшых кантактаў і ўзаемаадносінаў аказвае ўплыў на здароўе, – выпадак з практыкі Людмілы Жылевіч. Да яе па кансультацыю звярнуліся дзеці адной пажылой жанчыны. Нягледзячы на тое, што жыла яна ў добрых умовах і яе даглядалі, жанчына пачала чэзнуць літаральна на вачах, а прэпараты, якія ёй прызначылі з-за дэменцыі, што з'явілася, не прыносілі належнага эфекту.

Пасля размовы з родзічамі жанчыны высветлілася, што ў мінулым яна была настаўніцай, а цяпер, з-за ўзросту і выхаду на пенсію, пазбавілася свайго кола стасункаў і жыве адна.

Пажылыя людзі найбольш востра адчуваюць адзіноту, прычым нават калі жывуць не адны, а ў сям'і, у якой кожны сам па сабе. Разам з тым, калі дзядуля ці бабуля акружаныя клопатам, адчуваюць сваю запатрабаванасць, ім камфортна і старэнне праходзіць не так хваравіта.

Складана тым, хто з-за якіх-небудзь абставінаў не можа выйсці з дому, часта хварэе ці ўжо дрэнна ходзіць, – іх свет абмежаваны чатырма сценамі і тэлевізарам. Чалавек замыкаецца ў цесным коле сваіх простых інтарэсаў, а тэлевізар замяняе яму стасункі.

Плюс узроставыя змены – зніжэнне ўзроўню крытычнасці, павышэнне эмацыянальнага парога. Нярэдка ў адзінокага пажылога чалавека, які, да таго ж, мае праблемы са здароўем, з узростам узмацняюцца ўзлаванасць і агрэсіўнасць, часам наадварот апатыя і абыякавасць, патлумачыла эксперт.

Не апускаць рукі

Безумоўна, з узростам слабее гарманальная сістэма, мяняецца эмацыянальнае ўспрыманне, адбываюцца іншыя працэсы, характэрныя для старэння. Зрэшты, калі не апускаць рукі, трымаць сябе ў тонусе, фізічна і інтэлектуальна не запускацца, усе гэтыя працэсы адбываюцца фізіялагічна, лічыць Людміла Жылевіч.