05.09.2022
05.09.2022

У госці да Цмока. Славутасці і прыроднае багацце Лепельшчыны

logo
Падарожжы
0
Памер шрыфта:
  • A
  • A
  • A

Калі вам падабаюцца азёрныя мястэчкі, то абавязкова трэба наведаць горад Лепель. Сам горад ды і ўвесь Лепельскі раён багаты на цікавыя і водныя пейзажы. Звычайна людзі прыязджаюсь сюды, каб адпачыць на свежым паветры і атрымаць асалоду ад прыгажосці і неверагодна свежага паветра.

Лепельскі раён знаходзіцца ў паўднёвай частцы Віцебскай вобласці, мяжуе з Мінскай вобласцю. Тут знаходзіцца 232 населеныя пункты з насельніцтвам больш за 45 тысяч чалавек.

Засяленне тэрыторый праходзіла паступова з адыходам ледніка. У раёне былі знойдзены курганы і магільнікі. Землі Лепельшчыны ўваходзілі ў склад Кіеўскага княства, а потым — у ВКЛ.

Першыя згадкі пра Лепельшчыну адносяцца да XV стагоддзя. Праз сто гадоў на тэрыторыі раёна паблізу ад Лепельскага возера ўзвялі буйны абарончы замак. Пасля разбурэнняў у гады вайны замак перанеслі да вёскі Белае.

Возера ў Лепелі

Сваю назву Лепель атрымаў ад возера, паблізу якога ён размешчаны. Назву возера супастаўлялі з латышскім leepa «ліпа», lehpa «гарлачык». Назва магла быць пакінута яшчэ фінамоўным насельніцтвам да прыходу балтаў.

Па тэрыторыі раёна праходзіў шлях «з варагаў у грэкі» — тут актыўна ішоў гандаль, развіваліся культурныя адносіны з суседзямі. Пазней землі ўваходзілі ў склад Рэчы Паспалітай, Расійскай імперыі.

Славутасці Лепельскага раёна

У раёне захавалася 47 аб'ектаў, якія маюць статут помнікаў гісторыі, культуры і архітэктуры. Прыхільнікам старажытнай гісторыі варта адправіцца на экскурсію па вёсках Стары Лепель, Ворань, Дамжэрыцы, Зорка, Азярцы — тут захаваліся курганы, рэшткі стаянак старажытных людзей. Каля вёскі Стары Лепель таксама можна агледзець замчышча з умацаванымі збудаваннямі, якое адносіцца да XIV стагоддзя. А ля вёскі Двор-Таранковічы захаваўся ахвярны камень для паганскіх абрадаў.

З архітэктурных помнікаў варта наведаць крэпасць у вёсцы Суша, царкву Святога Мікалая Цудатворца ў Макараўшчыне, царкву Параскевы Пятніцы ў Лепелі, яўрэйскія могілкі ў Камені.

Гістарычным помнікам з'яўляецца водная сістэма на Бярэзіне, яна была пабудавана ў XVIII - XIX стагоддзях. Шлях больш не выкарыстоўваецца, але па каналах і шлюзах праводзяць экскурсійныя прагулкі.

Касцёл Святога Казіміра

Касцёл Святога Казіміра на Лепельшчыне

Адна з візітных картак горада — касцёл Святога Казіміра, пабудаваны па распараджэнні Льва Сапегі. За сваю гісторыю каталіцкі храм неаднаразова разбураўся і дайшоў да нас у абноўленым выглядзе ўзору 1876 года.

А ў гістарычным цэнтры горада можна паглядзець будынак былых вінаачышчальных складоў (1897 год), будынак вузла сувязі (1902 год) і іншыя аб'екты архітэктурнай забудовы. Лепель упрыгожвае драўляны будынак пабудаванай у 1841—1844 гадах царквы святой Параскевы Пятніцы. Праваслаўная капліца святога Георгія з'явілася ў Лепелі ў 1900 годзе.

Лепельскі «Стоўнхэндж»

Лепельскі стоунхэдж

Месца, якое абавязкова трэба наведаць аматарам таямнічага і нязведанага: атмасфера там, асабліва на ўзыходзе або на заходзе сонца, проста ўзрушаючая.

Знайшлі крыжы ў 2003 годзе падчас правядзення сельскагаспадарчых работ на калгасным полі: каменную пліту выкапаў плугам трактар. Мясцовыя краязнаўцы сабралі ўсе знойдзеныя крыжы і ўсталявалі іх на полі, дзе, як мяркуецца, калісьці размяшчаліся могілкі.

Калі не ведаць, дзе крыжы знаходзяцца, адшукаць іх будзе не так ужо і проста, бо з дарогі яны не бачныя. Праехаць туды можна і праз Чашнікі, але калі рухацца па трасе М3 «Віцебск-Мінск», то каля Лепеля трэба павярнуць налева і ехаць па дарозе на Красналукі да вёсак Вялікі Полсвіж і Зялёны востраў, а каля Валасовіч зноў павярнуць налева. Падняўшыся пад горку, убачыце вёску Таранковічы. Зрэшты, іх там некалькі: Вялікія Таранковічы, Малыя Таранковічы і Двор Таранковічы. Пасля апошняга закінутага дома па правым баку трэба прыпаркавацца.

Помнік цмоку ў Лепелі

Помнік Цмоку ў Лепелі

На беразе Лепельскага возера ў гарадскім парку ў верасні 2013 года пасяліўся сапраўдны цмок. Праўда, бронзавы, аднагаловы і вельмі добры. Як сцвярджаюць мясцовыя жыхары, ён не лятае, агонь не выдыхае і нікога не крыўдзіць.

Скульптура міфічнай змеепадобнай істоты з'явілася тут дзякуючы ініцыятыве мясцовага краязнаўцы, Уладзіміра Шушкевіча, які вырашыў такім чынам увекавечыць брэнд краю — Цмока Лепельскага, персанажа з міфалогіі Вялікага княства Літоўскага.

Лічыць менавіта Лепель радзімай Цмока сталі дзякуючы гістарычнаму раману Уладзіміра Караткевіча «Хрыстос прызямліўся ў Гародні», дзе падрабязна апісваецца знешні выгляд пачвары і расказваецца, як у сярэднявеччы ў Лепельскім возеры за адну ноч загінулі каля 40 цмокаў. Менавіта адліўка гэтай кнігі размяшчаецца сёння ля ног Лепельскага Цмока.

Лепельскі раённы краязнаўчы музей

Лепельскі краязнаўчы музей

Год адкрыцця музея — 1954, але ў 1959 музей пераехаў у цяперашні будынак, размешчаны на скрыжаванні вуліц Калініна і Горкага.

Выставачныя экспанаты Лепельскага раённага краязнаўчага музея прысвечаны гісторыі, этнаграфіі, культуры і абрадам Лепельскага краю. 6 залаў музея маюць сваю тэматыку і прысвечаны прыродзе, гісторыі (некалькі залаў па перыядах), Вялікай Айчыннай вайне, перамозе і культуры.

Фонд музея складае больш за 19 000 экспанатаў, размеркаваных на 8 калекцый: дакументальныя сведчанні, фатаграфіі, нумізматыка, прадметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, гістарычныя помнікі і зброя.

Адмысловую цікавасць наведвальнікаў выклікае скарб заходнееўрапейскіх манет, датаваны XVI-XVII стагоддзямі. Рэдкі каменны друк, які належыць Ордэну францысканцаў, а таксама нацыянальная дуда (валынка) сярэдзіны XIX стагоддзя.

Да гэтага часу супрацоўнікі музея займаюцца навукова-краязнаўчай працай, праводзяць навукова-практычныя канферэнцыі, выдаюць навуковыя зборнікі.

Прыродныя багацці Лепельшчыны

Бярэзенскі запаведнік

Галоўная славутасць раёна — Бярэзінскі біясферны запаведнік. Мясцовая экасістэма не мае аналагаў у свеце, дзясяткі жывёл і раслін, якія знаходзяцца тут, занесены ў Чырвоную Кнігу. Каштоўным і незвычайным прыродным ландшафтам з'яўляюцца балотныя масівы, якія параслі чорнай алешынай.

Дуб на Лепельшчыне

Цікавая славутасць і помнік прыроды — цар-дуб у Тадуліна. Яго ўзрост складае, як мяркуецца, 300 - 350 гадоў. Дыяметр кроны дасягае 10 метраў, а вышыня — каля 20.

Турызм

У Лепельскі раён варта прыехаць аматарам экатурызму. Па Бярэзінскім запаведніку распрацаваны розныя тыпы маршрутаў: пешыя, веласіпедныя, лыжныя, конныя, камбінаваныя. Ёсць цікавы маршрут, які паўтарае частку шляху «з варагаў у грэкі». А ў рамках праграмы «Край жоўтых гарлачыкаў і сівых валуноў» можна не толькі пазнаёміцца ​​з прыродай Лепельшчыны, але і паслухаць аўтэнтычныя народныя песні, паўдзельнічаць у абрадах.

Бярэзенскі запаведнік 2

У зімовы час у Лепельскім раёне можна паглядзець на народны жартаўлівы абрад «Жаніцьба Цярэшкі». Ён з'яўляецца своеасаблівай рэпетыцыяй альбо прыкладам сямейнага жыцця для маладых пар.

Калі тур па Беларусі намечаны на лета, варта наведаць Купалле, каб палюбавацца на народныя танцы, сплесці вянкі і паскакаць праз вогнішча. Таксама дарослым і дзецям будзе цікава наведаць міжнародны фестываль міфалогіі «У госці да Лепельскага цмока».

Музей пад адкрытым небам. Якія месцы ў Полацку вы дакладна не забудзеце?

 

Матэрыялы на сайце slushna.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце slushna.by

0

Нарадзілася ў гарадскім пасёлку Бешанковічы Віцебскай вобласці. Да 10 класса вучылася ў Бешанкоўскай сярэдняй школе №1, у 2008 годзе паступіла ў Лужаснянскую школу-інтэрнат-гімназію для здольных і таленавітых дзяцей Віцебскай вобласці на гуманітарны профіль. З 2010 па 2015 года з'яўлялася студэнткай Інстытута журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітута. З'яўляючыся яшчэ студэнткай, пачала працаваць у Белтэлерадыёкампаніі на тэлеканале "Беларусь 3" рэдактарам аддзела падрыхтоўкі праграм да эфіру. Размеркаванне праходзіла ў холдынгу Выдавецкі дом "Звязда" ў газеце "Літаратура і мастацтва", дзе пасля засталася працаваць рэдактарам аддзела мастацтваў. Паралельна працавала на тэлеканалах "СТБ" і "РТР-Беларусь" рэдактарам інтэрнэт-дырэкцыі. З 2021 года з'яўляюся рэдактарам інтэрнэт-праекта «Рэдакцыі газеты «Медыцынскі веснік», дзе разам з штатнымі і пазаштатнымі аўтарамі мы імкнёмся паказаць унікальную культуру, традыцыі і побыт беларускага народа, не забываючы, вядома, пра здароўе.