У сям’і Кессо з Ліды беражна захоўваецца адна дзіцячая цацка. Нават праз 20 год яна яшчэ выдае мелодыю — ціха-ціха, ледзь чутна, але выдае. Менавіта за гэтай цацкай пацягнуўся маленькі Жэня, робячы першыя крокі. Пазней за іншых дзяцей, але без страху, упэўнена.
Гэтак жа спакойна ён неаднаразова пойдзе на аперацыю і будзе выконваць усе рэкамендацыі кардыяхірургаў. Пра тое, як жыве хлопец з цяжкім парокам сэрца і праз што давялося прайсці яго маці — у нашым аповедзе.
…Упершыню трывога закралася, калі напярэдадні выпіскі з раддому малога забралі на ўльтрагукавае даследаванне. А пасля аглушылі Наталлю навіной: у немаўляці хворае сэрца, патрэбна сур’ёзнае абследаванне.
Там, на бальнічным ложку, яна сядзела зусім абяссіленая, а ў скронях моцна тахкала ўласнае сэрца. Як жа гэта? Чаму? Што рабіць цяпер? Ад цяжкіх думак было так млосна, што хацелася галасіць…
Узіралася ў маленькі тварык сына, і са страхам заўважала сінь пад носікам, калі той ссаў малако ці плакаў.
Праз некалькі месяцаў пасля выпіскі давялося трапіць у Мінск, у дзіцячы хірургічны цэнтр. Там паставілі дакладны дыягназ: дэфекты міжпрадсэрднай і міжжалудачкавай перагародак, тахікардыя.
— Я адчувала яго сэрцабіццё, проста трымаючы малога на руках, — успамінае Наталля. — Адтуліны ў перагародках былі вялікія, 8 і 10 мм. У ДХЦ нас паставілі на ўлік, але параілі не хвалявацца: з цягам часу яны могуць паменшыцца. Ад аператыўнага лячэння медыкі тады вырашылі ўстрымацца, рэкамендавалі назіранне ў кардыярэўматолага і забаранілі рабіць прышчэпкі.
Наталлі ж вельмі хацелася знайсці прычыну. Розныя думкі прыходзілі, ды так і не надумала нічога. Хіба паўплываў моцны стрэс напачатку цяжарнасці…
Вярнуліся ў Ліду, але рэгулярна наведваліся ў ДХЦ. Уважліва назіралі за хлопчыкам, каб не прапусціць якісь «званочак». Усё было адносна добра. Жэня пазней, чым іншыя дзеці, стаў самастойна садзіцца, пазней пайшоў, недабіраў росту, але ўвогуле рос шустрым і кемлівым.
У паўтары гады ў малога стала дэфармавацца грудная клетка, нібы горбік з’явіўся. Бацькі занепакоіліся, звярнуліся да дактароў. Без аперацыі было ўжо не абысціся…
Умяшальніцтва прызначылі на 21 cтудзеня, і гэта быў незвычайны дзень. Мама Жэні ў бальніцы адпраўляла сына на аперацыю, а ў гэты час яго бацька праводзіў у апошні шлях свайго дзядулю. Разважалі потым пра гэта ў сям’і: магчыма, прадзед даў жыцёвых сіл праўнуку?..
Сціскалася ўсё ўнутры ад болю, калі бачыла яго на каталцы — такога маленькага, такога бездапаможнага. Яшчэ і гаварыць толкам ня ўмеў. Яна ведала, што падчас аперацыі малому спыняць сэрца, а потым зноў запусцяць. Абдымала, праважаючы, і дыхаць баялася, хоць бы ўсё добра.
Але ў суседніх палатах былі іншыя мамы, чые дзеці мелі такі стан здароўя, што шанец на выжывальнасць складаў лічаныя працэнты. І гэта сумнае параўнанне надавала сіл.
Урач папярэджваў, што ўмяшальніцтва будзе няпростым: цяжкі парок сэрца. Магчыма, спатрэбіцца кардыястымулятар.
Гадзіны чакання цягнуліся бясконца і вельмі цяжка. Наталля з мамай сядзелі ўвесь час амаль моўчкі, толькі вачыма раз-пораз сустракаліся. Выдыхнулі толькі, як доктара ўбачылі: усё добра, малы ў рэанімацыі. Спытала, ці паставілі той стымулятар. Не, вырашылі яшчэ паназіраць.
— Мы ляглі пасля праваслаўнага Раства і выпісаліся толькі напярэдадні 23 лютага. Я так стамілася ад бальнічных сцен… Мабільных не было, дадому званіць хадзіла да таксафона, — расказвае Наталля. — І перад-, і пасляаперацыйны перыяды даліся вельмі цяжка ў маральным плане.
***
У дзіцячым садку выхавальніца папярэдзіла дзяцей, што Жэні нельга хутка бегаць, каб яны не крычалі і не падбухторвалі яго бегчы навыперадкі. Уважліва сачыла, каб ніхто не моцна штурхнуў, не ўцягнуў у празмерную актыўнасць. Аднойчы дазволіла яму ціхенька, акуратна прабегчы разам з іншымі, дык малы ажно свяціўся ад шчасця.
Дадатковыя заняткі па маляванню дапамаглі развіваць дробную маторыку і хутчэй “запусціць” гаворку. Хлопчыку спадабалася працаваць з фарбамі і алоўкамі, таму пазней аддалі ў мастацкую школу.
А потым, ужо будучы падлеткам, стаў удзельнікам выставы “Свет маімі вачыма”, арганізаванай Беларускі дзіцячым фондам для дзяцей і падлеткаў, якія засталіся без апекі бацькоў або маюць абмежаваныя фізічныя магчымасці. Даведаўся пра выставу выпадкова, але вырашыў даслаць сваю работу. І перамог у адной з намінацый!
Яго гравюра з сімвалічнай назвай “Пейзаж у маім сэрцы” уразіла беларускага жывапісца і педагога Васіля Сумарава: малюнак спачатку зроблены алоўкам, потым пакрыты воскам, затым — чорнай гуашшу, змяшанай з клеем ПВА. І вось калі ўсе пласты добра высахлі, юны мастак па памяці «выдрапваў» выяву Мірскага замка.
“Насычаная, выразная і запамінальная работа”, — эмацыйна выказаўся тады заслужаны дзеяч мастацтваў, які пабачыў шмат “Мірскіх замкаў”.
***
— Пайшоў на аперацыю з тахікардыяй, а вярнуўся з брадыкардыяй, — усміхаецца маці. — З апаратам сапраўды стала лягчэй і дыхаць, і вучыцца, і фізічныя нагрузкі пераносіць.
Сам Яўген кажа, што не адчуваў сябе ніколі асаблівым дзіцем:
— Проста заўсёды ведаў, што трэба выконваць назначанае лячэнне і прытрымлівацца некаторых абмежаванняў. Прымаў гэта як дадзенасць: кропельніцы, уколы, таблеткі… Прывык, гэта было натуральнай часткай жыцця. Плакаць, адмаўляцца няма сэнсу, я гэта добра разумеў з маленства. Нават крыўдна не было, што іншыя дзеці здаровыя, а мне вось гэта вось усё…
Бацькі вучылі прыслухоўвацца да сябе: стала цяжка дыхаць ці яшчэ нешта непакоіць — значыць, трэба спыніцца і аддыхацца. Не ігнараваць ніводнага сімптома. І сын, старанна выконваючы ўсе рэкамендацыі, не адчуваў сябе ізгоем сярод аднагодкаў, нават у футбол гуляў.
А ў 2014 годзе, калі паставілі кардыястымулятар, урачы футбол забаранілі, бо цяпер любы ўдар у грудную клетку мог вывесці апарат са строю.
— Да пастаноўкі стымулятара бывала цяжка, — успамінае Яўген. — Сэрца то хутка білася, то раптам рытм запавольваўся, пульс рабіўся рэдкім, 49-50 удараў за хвіліну. Але ў цэлым кропельніцы, уколы вельмі падтрымлівалі, дапамагалі мінімізаваць такія перыяды. Мяне спыталі тады, ці згодны я на аперацыю. Гэта значыла або працягваць шпіталізацыі, усе гэтыя лекі, або стымулятар. Я пагадзіўся на апошняе.
Страху, прызнаецца субяседнік, не было. Пасля наркозу прачнуўся як ад звычайнага сна. Толькі павязка на грудзях з’явілася, а так асаблівага дыскамфорту не было. А вось мама перажывала. Тым больш што спатрэбілася дзве аперацыі — пасля першай высветлілася, што электрод не прыжыўся. У выніку ў кардыялогіі праляжаў амаль месяц. Вельмі хацелася дадому, бо надыходзіў Новы год. Але разумеў, што атрымаў вельмі каштоўны навагодні падарунак.
***
Аднойчы ў паліклініцы прапанавалі пуцёўку ад Беларускага дзіцячага фонда ў аздараўленчы лагер для дзяцей з захворваннямі сардэчна-сасудзістай сістэмы. Бацькі вагаліся: нікуды дагэтуль сына аднаго не адпраўлялі, прывыклі пільна сачыць за ім.
Пайшлі да загадчыка аддзяленнем параіцца, падзяліліся страхамі. А ён кажа: “Вы ў курсе, што вам дасталася адзіная пуцёўка па Гродзенскай вобласці?”. Уражаныя, пагадзіліся — такі шанец упускаць было нельга. Тым больш што загадчык заверыў: з дзецьмі ўвесь час будуць урачы, і найперш кардыёлагі.
“Вясёлыя сэрцайкі” — гэта адзіная ў краіне аздараўленчая змена для дзяцей з сардэчнымі захворваннямі. Акрамя аздараўленчых працэдур, шмат увагі ў праекце ўдзяляецца псіхалагічнай дыягностыцы і карэкцыі. Спецыялісты імкнуцца аслабіць пачуццё трывогі ў дзяцей за кошт фарміравання ўпэўненасці ў сабе, павысіць камунікатыўныя навыкі, знайсці для падапечных новыя інтарэсы, на якія яны змогуць абапірацца ў паўсядзённым жыцці.
Потым аказалася, што суправаджаў групу лечачы ўрач Жэні, які назіраў яго з самага дзяцінства, – гэта адназначна быў добры знак.
Тыя два тыдні ў лагеры “Вясёлыя сэрцайкі” вельмі уразілі хлопца. Бацькі заўважылі, што ён вярнуўся зусім іншым – акрыленым, ці што... З'явіліся новыя сябры, з некаторымі падтрымлівае стасункі дагэтуль. Сталі ездзіць рэгулярна, а ўсе астатнія сямейныя паездкі і справы планавалі так, каб не перасякаліся з лагерам.
З задавальненнем і падзякай у адрас Беларускага дзіцячага фонда і ўсіх медыкаў, хто ўдзельнічаў у праекце, Яўген успамінае тыя паездкі і зараз, ужо будучы студэнтам Беларускага дзяржаўнага універсітэта харчовых і хімічных тэхналогій.
***
Канечне, засталіся абмежаванні — не паднімаць нічога цяжэйшага за 5 кг, не знаходзіцца пад высакавольтнымі лініямі, каб не выклікаць збой стымулятара. Металарамкі ў аэрапорце не праходзіць — ёсць пашпарт на кардыястымулятар, які трэба паказаць, і тады даглядаюць асобна.
Але наперадзе — доўгае і шчаслівае жыццё, верыць наш герой. Цікавая прафесія тэхнолага, новыя знаёмствы і сустрэчы.
https://bel.24health.by/lesvica-dlya-viktoryi-zhyccyo-padobnae-na-son/
