«Мне аператыўна выдалілі пухліну на ствале галаўнога мозгу эпендыёма С71.0 G2. Зараз прайшоў прамянёвую тэрапію на месцы пухліны 54 Грэя. Яшчэ працягваецца гарманальная тэрапія (колюць дэксаметазон). У сувязі з гэтым хачу папрасіць вас дапамагчы мне знайсці адказы на некаторыя пытанні. Выпалі валасы, скура зрабілася адчувальнай да сонца і не толькі, адчувальныя дзясны і зубы, слізістыя насаглоткі і стрававода, страўнік. Просьба ў наступным: напішыце, калі ласка, матэрыял-рэкамендацыю пра тое, як правільна сябе паводзіць, як харчавацца, як аднаўляцца пасля прамянёвай тэрапіі, дэксаметазону і г.д? Загадзя Вам вельмі ўдзячны».
Больш за палову анкалагічных пацыентаў праходзяць сеансы прамянёвай тэрапіі. Для адных – гэта адзін з этапаў у шматступеннай тэрапіі раку, для іншых – адзіны магчымы варыянт.
Але ўсе пацыенты сутыкаюцца з аднымі і тымі ж праблемамі, якія досыць грунтоўна руйнуюць зону камфорту чалавека. Пры прамянёвай тэрапіі скарачаецца, запавольваецца рост ракавых клетак, і з часам яна іх знішчае. Але і суседнія здаровыя тканкі могуць быць разбураныя.
Важнай мэтай падчас правядзення сеансаў прамянёвай тэрапіі і пасля яе з'яўляецца спажыванне дастатковай колькасці ежы для аднаўлення аптымальнай вагі цела, росту здаровых тканак, якія былі пашкоджаныя ў выніку тэрапіі.
Праблема харчавання анкалагічных пацыентаў стварае пэўныя «нажніцы». З аднаго боку, імклівая страта масы цела, якая прыводзіць часам да знясілення (кахексіі), якая патрабуе нутрыцыённай падтрымкі для аднаўлення здаровай вагі. З іншага – існуюць асцярогі, што ўзмоцненае харчаванне можа спрыяць новаму росту анкалагічных клетак і метастазаванню ў суседнія органы і тканкі.
Аднак дакладна ўстаноўлена, што дэфіцыт харчавання негатыўна адбіваецца больш на стане арганізма, чым самой пухліны, якая і так знойдзе элементы, якія адсутнічаюць, для свайго ўласнага росту. Адназначна неабходна адмовіцца ад такіх прадуктаў, як соль, цукар, мучныя вырабы, ачышчаныя і апрацаваныя прадукты.
У апошні час большасць спецыялістаў схіляюцца да таго, што харчаванне павінна быць збалансаваным па асноўных класах пажыўных рэчываў, вітамінам, мінералам, асабліва пасля праведзенай прамянёвай тэрапіі. Але вось тут і выяўляюцца тыя пабочныя эфекты, якія не дазваляюць чалавеку паўнавартасна харчавацца.
Пры прамянёвай тэрапіі «забіваецца» энергія арганізма, зніжаецца апетыт. З'яўляецца млоснасць, ваніты, што гэтак жа зніжае жаданне пацыента паўнавартасна харчавацца. Але арганізм мае патрэбу ў паступленні неабходных калорый для падтрымання жыццядзейнасці і рэгенерацыі новых тканак.
Што ж рабіць? Вось некалькі парадаў.
Неабходна аснову свайго рацыёну складаць з прадуктаў, якія ўтрымліваюць вугляводы. Такіх, як гародніна, садавіна, суцэльназерневыя, бабовыя і соевыя. Рэкамендуецца рыхтаваць іх на пары ў працёртым выглядзе – пюрэ, пудынгі, запяканкі з даданнем раслінных алеяў, багатых ненасычанымі тлустымі кіслотамі.
Я б рэкамендаваў ільняны алей – прадукт, найбольш насычаны амега-3 тлушчамі. І наогул, рацыён харчавання для такіх пацыентаў павінен выконвацца за кошт павышанага ўтрымання здаровых вугляводаў і раслінных тлушчаў.
Для паляпшэння працы імуннай сістэмы жыццёва неабходны бялок. Атрымліваць яго трэба з расліннай ежы (бабовыя), посных гатункаў мяса, птушкі, рыбы, а таксама з малака, яек, тварагу, сыру.
Патрэба ў бялку ўзрастае на 30% ад сярэднестатыстычнага здаровага арганізма. Варта падкрэсліць, што і тут усе прадукты павінны быць прыгатаваныя на пары, у працёртым, запечаным выглядзе. Ніякага смажання, грылю і г.д. Табу – сасіскі, каўбасы, вяндліна, марынады і саленні.
Важным складнікам харчавання для пацыентаў, якія перанеслі сеансы прамянёвай тэрапіі, з'яўляецца ежа, багатая на вітаміны і мінералы. І мы зноў вяртаемся да садавіны і гародніны.
Калі існуюць праблемы з глытаннем – можна рыхтаваць з іх сокі. Гэта карысна і для падтрымання водна-электралітнага балансу, а таксама нармальнага дыурэзу.
Ужыванне таблетаваных вітамінна-мінеральных комплексаў неабходна ўзгадніць з урачом, які вас лечыць.
Прамянёвая тэрапія ў першую чаргу праяўляецца такімі пабочнымі эфектамі, як паражэнне слізістай абалонкі рота, дзяснаў – развіваецца муказіт. Пашкоджваецца і слізістая абалонка горла з развіццём эзафагіту.
- Ёсць медыкаментозныя спосабы лячэння гэтых захворванняў, але з мэтай палягчэння працэсу харчавання неабходна выбіраць мяккія прадукты і тыя, што лёгка глытаюцца, – крупяныя, агароднінныя, фруктовыя, мясныя, рыбныя запяканкі, пудынгі, жэле ў запечаным або адварным выглядзе, працёртыя ці здробненыя.
- Ежа павінна быць пакаёвай тэмпературы.
- Напоі можна піць праз саломінку.
- У харчаванні трэба выкарыстоўваць пажыўныя соусы, нямоцныя булёны.
- Смактанне кавалачкаў лёду або паласканне падсоленай вадой дапаможа зняць сімптомы раздражнення слізістай абалонкі рота і горла.
- Харчаванне неабходна раўнамерна размеркаваць па прыёмах на працягу дня. Чым часцей, тым лепей.
Пры ўздуцці жывата і павышаным газаўтварэнні неабходна выключыць з рацыёну бабовыя, капусту, кукурузу, ліставую зеляніну.
Не ўжывайце газаваныя напоі і мінеральную ваду, дайце ёй адстаяцца, альбо купляйце негазаваную. Імкніцеся старанна перажоўваць ежу і рабіць меншую колькасць глыткоў, каб лішняе паветра не трапляла ў страўнікава-кішэчны тракт.
Неабходна выключыць прадукты, багатыя на «грубыя» харчовыя валокны – суцэльназерневы хлеб, вотруб'е, сачавіцу, бабовыя, маліны, трускалкі, агрэст, арэхі, сухафрукты.
Хачу сказаць, што самым важным у арганізацыі харчавання пацыентаў пасля прамянёвай тэрапіі з'яўляецца разнастайнасць сутачнага рацыёну. Неабходна не зацыклівацца на адных і тых жа стравах і прадуктах. «Прывыканне» да пэўных іх відаў наносіць шкоду арганізму, як і любая іншая залежнасць. Трэніроўка і стымуляванне – умовы правільнага харчавання.
