Хто, калі не мы? Чаму твой тэст на ВІЧ такі важны

У 1988 годзе сусветная супольнасць упершыню адзначыла Сусветны дзень барацьбы са СНІДам, падкрэсліўшы тым самым крайнюю ступень наступстваў, якія пагражаюць чалавецтву, ад распаўсюджвання смяротнай інфекцыі. За апошнія 30 гадоў у свеце ад СНІДу памерлі каля 32 мільёнаў чалавек. Большасць з іх – у той час, калі яшчэ не было ні дакладных рашэнняў адносна ранняй дыягностыкі захворвання, ні антырэтравіруснай тэрапіі. Усё, што па сутнасці маглі ўрачы, – назіраць, як павольна і часцяком пакутліва гінулі іх пацыенты. Сёння сітуацыя кардынальна змянілася.

ВІЧ ужо не азначае смяротны дыягназ. Гэта няхай і цяжкая, але цалкам кантралюемая хранічная інфекцыя. Прэпараты антырэтравіруснай тэрапіі абсалютна даступныя. А іх эфектыўнасць высокая настолькі, што дазваляе чалавеку з ВІЧ-інфекцыяй мець такія ж працягласць і якасць жыцця, як і ў здаровага чалавека. Распрацаваная і паспяхова рэалізуецца ў большасці краінаў свету стратэгія «90-90-90», глабальнай мэтай якой з'яўляецца спыненне распаўсюджвання ВІЧ/СНІД да 2030 года.

Тым не менш, каб яе дасягнуць, трэба прыкласці яшчэ нямала намаганняў. Паслухаўшы экспертаў, журналіст Слушна даведалася, якіх поспехаў дамаглася наша краіна ў рэалізацыі праграмы «90-90-90», з якімі цяжкасцямі даводзіцца сутыкацца і якія рашэнні неабходна прыняць, каб амбіцыйныя мэты зрабіліся рэальнасцю.

Яшчэ крыху...

Эпідэміялагічную сітуацыю ў Беларусі па ВІЧ/СНІДу ў лічбах абмаляваў Алег Скрыпко, намеснік галоўнага ўрача гарадской клінічнай інфекцыйнай бальніцы г.Мінска, галоўны пазаштатны спецыяліст Міністэрства аховы здароўя па аказанні медыцынскай дапамогі пацыентам з ВІЧ . Выглядае яна наступным чынам.

Зараз у краіне на афіцыйным уліку знаходзяцца 21811 чалавек з ВІЧ-станоўчым статусам, якія атрымліваюць антырэтравірусную тэрапію (АРВ-тэрапію), – 0,2% насельніцтва. Шмат гэта ці мала? Гэта нядрэнна, падкрэслівае спецыяліст. Крытычнай лічбай, паводле ацэнак сусветных экспертаў, прынята лічыць колькасць ВІЧ-станоўчых грамадзян, якая перавышае 1% насельніцтва рэгіёну. Напрыклад, у Пецярбургу гэты паказчык ушчыльную наблізіўся да 2% жыхароў мегаполіса. У нас жа нават у лідзіруючай па колькасці ВІЧ-інфікаваных Гомельскай вобласці гэтая лічба ў разы меншая – каля 0,5%.

Упершыню за 10 месяцаў гэтага года было зарэгістраванае рэкорднае зніжэнне колькасці новых выпадкаў інфекцыі – на 9% у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года.

Цалкам аптымістычна выглядаюць і намаганні Беларусі па рэалізацыі глабальнай стратэгіі «90-90-90».

Нагадаем яе сутнасць: 90% насельніцтва павінны ведаць свой ВІЧ-статус. 90% людзей са станоўчым ВІЧ-статусам павінны прымаць АРВ-тэрапію. У 90% з іх лячэнне павінна прывесці да падаўлення вірусу да невызначальных значэнняў.

Паводле апошніх звестак, у Беларусі 83,9% людзей, якія жывуць з ВІЧ, ведаюць свой статус (першыя 90). 80,4% з іх праходзяць спецыфічнае лячэнне (другія 90). У 75,7% пацыентаў дасягнуты паказчык невызначальнай віруснай нагрузкі.

З 1 студзеня 2018 года ў Беларусі ўкаранёны ўніверсальны доступ да АРВ-тэрапіі. Гэта значыць, што лячэнне пацыенту ў абавязковым парадку прапануюць з моманту пастаноўкі дыягназу, а не так, як гэта было раней, калі прэпараты прызначалі толькі пры дасягненні пэўнай ступені падаўлення імунітэту. Гэты крок таксама павінен наблізіць нашу краіну да акрэсленых мэтаў, упэўнены спецыяліст.

Акрамя таго, ужо ёсць гарады, дзе глабальныя мэты па спыненні распаўсюджвання ВІЧ/СНІД амаль ці ўжо дасягнутыя. Вось як выглядае пяцёрка лідараў:

• Лондан: 95 – 98 – 97
• Амстэрдам: 95 – 94 – 96
• Нью-Ёрк: 93 – 86 – 93
• Мельбурн: 89 – 98 – 96
• Парыж: 88 – 96 – 94

У нашай краіны, упэўненыя эксперты, ёсць рэальныя шанцы працягнуць гэты спіс.

Вірус – у галаве

Гэта здаецца неверагодным, але за тыя 30 з лішкам гадоў, калі свет дасканала вывучыў вірус імунадэфіцыту чалавека – ад механізмаў заражэння і дыягностыкі да эфектыўнага лячэння, у свядомасці многіх людзей хвароба носіць пячатку стыгмы. Кажучы пра нашых суайчыннікаў, прадузятасці ў дачыненні да ВІЧ-станоўчых абумоўленыя ў большай ступені тым страхам 30-гадовай даўніны, калі дыягназ прыраўноўваўся да смяротнага прысуду, лічыць Іна Карабан, намеснік начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя .

Нездарма акцэнт сёлетняга Сусветнага дня барацьбы са СНІДам зроблены на вырашальнай ролі супольнасцяў у прафілактыцы распаўсюджвання інфекцыі. Спецыяліст канстатуе: на сёння мы можам казаць толькі прыкладна пра 80% людзей, якія ведаюць пра свой ВІЧ-станоўчы статус. Астатнія жывуць і не падазраюць пра хваробу. Бо не ўсе надаюць важнае значэнне тэставанню, многія проста баяцца ведаць праўду.