Пранацыя. Як шмат у гэтым слове... Чужога і незнаёмага. Між тым, тып пранацыі – гэта ці не першае, што неабходна ведаць пры выбары спартыўнага абутку пасля памеру нагі.
Калі не ўлічваць гэтую адметнасць, любая фізічная актыўнасць – няхай гэта будзе аэробіка, бег альбо заняткі ў трэнажорнай зале – у далейшым можа мець негатыўныя для здароўя наступствы: вывіхі, расцяжэнні, пераломы стопаў, каленяў, шчыкалатак і нават сцёгнаў. Прынамсі, пра гэта сведчаць высновы сінгапурскіх вучоных, якія правялі амаль 30 даследаванняў узаемасувязі тыпу ступні і траўмаў ног.
Вучоныя запэўніваюць: недастатковая альбо залішняя пранацыя ступні на 23% павялічвае рызыку траўмавання. Акрамя таго, яна можа стаць прычынай болю ў суставах, пазваночніку, а таксама ў літаральным сэнсе крыніцай няспыннага галаўнога болю.
Дык што ж такое пранацыя ступні, як вызначыць яе тып і як з гэтым веданнем жыць далей без шкоды для здароўя і фізічнай актыўнасці? Дапаможа разабрацца кандыдат медыцынскіх навук, траўматолаг-артапед вышэйшай катэгорыі Генадзь Ур’еў.
Што такое пранацыя ступні?
Пранацыя, папросту кажучы, – гэта ступень прагіну ступні пры дотыку да цвёрдай паверхні.
Тып пранацыі – індывідуальны паказчык, які залежыць ад будовы ступні канкрэтнага чалавека, а таксама яго росту і вагі. У сваю чаргу, ад тыпу пранацыі залежыць тое, наколькі раўнамерна размяркоўваецца нагрузка на апорна-рухальны апарат пры хадзе, бегу, скачках і г.д.
Пранацыя – у пэўным сэнсе амартызатар у арганізме чалавека.
Толькі ўявіце: у момант дотыку нагой да паверхні зямлі ўдарная нагрузка на цела чалавека ў 6-8 разоў перавышае яго ўласную вагу. І так кожны крок! У той жа час мы не адчуваем ніякага цяжару, не падаем, а працягваем рухацца. Усё – дзякуючы пранацыі.
Выдзяляюць тры тыпы пранацыі
- Нейтральная. Яе лічаць нормай. Нагрузка на апорна-рухальны апарат пры нейтральнай пранацыі размяркоўваецца аптымальна. Пры
хадзе/бегу ступня дакранаецца да паверхні спачатку знешнім бокам пяткі, выгінаецца ўнутр прыблізна на 15%, адштурхоўванне ад паверхні раўнамернае з упорам на ўсе пальцы. - Недастатковая (гіпапранацыя). У гэтым выпадку дотык ступні да паверхні таксама пачынаецца з
вонкавага боку пяткі, але прагін унутр не дасягае 15%. Ударную нагрузку прымае знешняя частка ступні, нераўнамерна размяркоўваючы яе на ўвесь апорна-рухальны апарат. Адштурхванне ад паверхні адбываецца ў асноўным за кошт чацвёртага і пятага пальцаў ног. - Залішняя (гіпапранацыя). Пры гіпапранацыі ступня ў першую чаргу датыкаецца да паверхні ўнутраным бокам пяткі,
прагінаецца ўнутр больш як на 15%. Адштурхоўванне ад паверхні адбываецца за кошт упору на вялікія пальцы ног.
Ёсць як мінімум 4 даступныя спосабы вызначэння тыпу пранацыі ступні.
Спосаб 1. Уважліва вывучыце падэшву зношанага абутку.
Пры нейтральнай пранацыі падэшва будзе сцёртая раўнамерна. Пры недастатковай – асабліва моцна з вонкавага боку абутку. Пры залішняй – найбольш «пацярпелай» апынецца частка падэшвы з унутранага боку ступні.
Але гэты спосаб самы доўгі, не самы прыемны і, зрэшты, не заўжды дакладны. Па-першае, абутак трэба знайсці дастаткова зношаны. Па-другое, разглядаць сцёртыя красоўкі ці туфлі – задавальненне сумніўнае.
Спосаб 2. Звярніцеся па дапамогу да кансультанта ў спецыялізаванай краме, якая гандлюе спартыўнай экіпіроўкай.
Не бойцеся, што вас падмануць. Як правіла, у вялікіх спортмаркетах не толькі з разуменнем ставяцца да такіх просьбаў, але і самі прапануюць прайсці міні-тэст, перш чым набыць спартыўны абутак. Вам давядзецца пару-тройку хвілін пабегаць на месцы (альбо па бегавой дарожцы), пакуль кансультант дасведчаным позіркам вызначыць характар бегу і пранацыю ступні.
У гэтага спосабу таксама ёсць недахопы. Хутчэй за ўсё, «бегчы» давядзецца на вачах у іншых пакупнікоў. А эксперту давядзецца паверыць на слова, не маючы магчымасці праверыць яго кампетэнцыю і вопыт.
Спосаб 3. Так званы «Мокры тэст».
Той выпадак, калі вам не трэба ні памочнікі, ні спецыяльнае абсталяванне. Варта добра намачыць ступню і пастаяць каля хвіліны на чыстым аркушы паперы, каб след застаўся. Затым параўнаць атрыманы адбітак з малюнкам, прыведзеным ніжэй.
Для большай нагляднасці контуры мокрага следу можна абвесці алоўкам.
- Злева – адбітак ступні пры залішняй пранацыі;
- У цэнтры – пры недастатковай;
- Справа – пры нейтральнай.
Як правіла, ступням уласцівы аднолькавы тып пранацыі. Аднак не палянуйцеся і правядзіце тэст для абедзвюх ног.
«Мокры тэст» досыць папулярны. І калі выкананы правільна, няма падстаў не давяраць яго вынікам. І ўсё ж самым надзейным і дакладным будзе наступны спосаб.
Спосаб 4. Абсалютна дакладна вызначыць тып пранацыі ступні можа толькі ўрач-артапед.
Правільны спартыўны абутак з пункту гледжання пранацыі
Выбар правільнага спартыўнага абутку вызначаецца мноствам фактараў: ад віду спорту да сезону і тыпу паверхні.
- З улікам пранацыі ступні красоўкі для гіперпранатараў абавязкова павінны мець супінатары. Яны здольныя прадухіліць залішні прагін ступні, тым самым палепшыць натуральную амартызацыю і зберагчы вашы шчыкалаткі-калені ад траўмаў за кошт правільнага пераразмеркавання нагрузкі на апорна-рухальны апарат.
- Спартыўны абутак для ўладальнікаў гіпапранацыі, адпаведна, не мусіць мець супiнатараў, каб не справакаваць і без таго высокую верагоднасць падвярнуць нагу.
https://bel.24health.by/vybiraem-idealnuyu-paru-begovyx-krossovok-k-sezonu-vesna-leto/
