У сталых людзей падзенне можа скончыцца цяжкімі пашкоджаннямі і пераломамі. Падобныя выпадкі нярэдка заканчваюцца інваліднасцю, стратай магчымасці рухацца і нават смяротным зыходам. Самымі небяспечнымі, што часта цягнуць за сабой сур'ёзныя ўскладненні, з'яўляюцца чэрапна-мазгавыя траўмы, пераломы шыйкі сцягна, вывіхі суставаў, пашкоджанні пазваночніка.
Падзенні ў сталым узросце шмат у чым абумоўленыя зменамі ў стане здароўя: рознымі неўралагічнымі і саматычнымі паталогіямі, якія могуць стаць прычынай парушэння раўнавагі, пагаршэння зроку, а таксама ломкасці касцей. Пагаршае сітуацыю галалёд, няроўная паверхня, дрэннае асвятленне і г.д.
Як пазбегнуць падзенняў у сталым узросце? Якія меры засцярогі неабходна выконваць? Пра гэта распавяла галоўны пазаштатны герантолаг Міністэрства аховы здароўя, кіраўнік Рэспубліканскага геранталагічнага цэнтра (актыўнага даўгалецця) Людміла Жылевіч.
Прычыны падзенняў у сталых людзей
З узростам у чалавека назапашваецца шмат захворванняў, якія ў той ці іншай ступені ўплываюць на адчуванне раўнавагі. Гэта можа быць артэрыяльная гіпертэнзія, парушэнні слыху і зроку, праблемы з суставамі, узроставая дэфармацыя ступні.
Акрамя гэтага, адбываюцца змены ў працы вестыбулярнага апарата, ён ужо не можа ў поўнай меры выконваць сваю функцыю, а таксама развіваецца мышачная астэнія (слабасць), кагнітыўныя парушэнні.
- Змяненні псіхічнага стану чалавека ці прыём пэўных лекавых сродкаў. У гэтым выпадку прафілактыка падзенняў – стварэнне ўмоў для бяспечнага перамяшчэння.
Сталым людзям непажадана насіць мультыфакальныя лінзы, якія парушаюць глыбіннае ўспрыманне прасторы і кантрасную зрокавую адчувальнасць. Гэта перашкаджае своечасоваму выяўленню знешніх перашкодаў, што асабліва небяспечна пры хадзе па лесвіцы і ў незнаёмай абстаноўцы.
Калі падзенні звязаныя з прыёмам лекавых сродкаў, варта звярнуцца па кансультацыю да ўрача. Пры прызначэнні новых лекаў не лішнім будзе ўдакладніць у доктара пра пабочныя эфекты прэпарата і як яны могуць паўплываць на верагоднасць падзенняў. Не варта таксама ігнараваць правілы прыёму лекаў.
- Парушэнні рэжыму харчавання, бедны рацыён таксама могуць прывесці да высокай рызыкі падзенняў.
У прыватнасці, гэта тычыцца людзей з нізкім індэксам масы цела. Дэфіцыт вітаміну D, да якога схільныя сталыя людзі, можа выклікаць парушэнні хады, мышачную слабасць, астэамаляцыю (характарызуецца недастатковасцю мінералізацыі касцяной тканкі) і астэапароз.
Як папярэдзіць падзенні ў сталых людзей
Якімі б ні былі фактары, якія могуць стаць прычынай падзення, іх важна і трэба ўлічваць, а таксама выкарыстоўваць усе сродкі, каб пазбегнуць гэтага.
Некалькі практычных парадаў, якія дапамогуць прадухіліць падзенне:
- рэгулярныя фізічныя нагрузкі ўмацуюць мышцы і косткі;
- правядзіце інспекцыю свайго дома і прыбярыце рэчы, за якія можна зачапіцца, а таксама прадметы, якія замінаюць свабоднаму перамяшчэнню;
- рэчы першай неабходнасці лепей захоўваць у лёгкадаступных месцах;
- ванны пакой абсталюйце адмысловымі поручнямі, за якія ў выпадку неабходнасці можна хутка схапіцца або зручна трымацца;
- не грэбуйце добрым асвятленнем памяшкання, асабліва гэта тычыцца вітальні і лесвіцы;
- калі вы прымаеце прэпараты, абавязкова спытайцеся ва ўрача пра іх уздзеянне на апорна-рухальны апарат ці на каардынацыю;
- аддавайце перавагу зручнаму абутку, у зімовы час выбірайце абутак з няслізкай падэшвай;
- калі ёсць неабходнасць, карыстайцеся артапедычнымі вусцілкамі, якія дапамогуць кампенсаваць статычную недастатковасць ступні;
- пры няўстойлівасці хады выкарыстоўвайце кій або мыліцы.
Парады на кожны дзень для сталага чалавека
- Не варта падымаць цяжкія рэчы. Не рабіце таго, што можа стаць прычынай напружання ў спіне.
- Каб падняць з падлогі які-небудзь прадмет, непажадана нізка нахіляцца. Для гэтага варта прысесці і трымаць спіну роўна.
- Калі вам неабходна дастаць прадметы, якія ляжаць высока, не варта станавіцца на крэсла або зэдлік. Гэта неапраўданая рызыка. Лепей папрасіце каго-небудзь дастаць вам гэтую рэч.
- Акрамя гэтага, нельга рэзка мяняць становішча, напрыклад, хутка ўставаць, калі ляжыце. У такіх выпадках паніжаны артэрыяльны ціск не паспявае прыйсці ў норму, што прыводзіць да слабасці і, як магчымае следства, – да падзенняў.
- Пажадана, каб уначы ў памяшканні тэмпература паветра была не ніжэйшай за 20°С. Доўгае знаходжанне ў халодным пакоі прыводзіць да зніжэння тэмпературы цела. Гэта, у сваю чаргу, можа стаць прычынай дрымотнасці і наступных падзенняў.
- Рэгулярна правярайце зрок і абнаўляйце пры неабходнасці свае акуляры. Старыя і непадыходзячыя скажаюць прастору.
- Пры дрэнных умовах надвор'я, напрыклад, пры галалёдзіцы, не варта лішні раз выходзіць на вуліцу.
