Сімптомы і лячэнне Лайм-барэліёзу

Кантралюй здароўе

4 0 22

Аўтар:

Вольга Стружынская

Памер шрыфта:

Пра сімптомы, цячэнне і лячэнне Лайм-барэліёзу інфармацыйнаму парталу Здаровыя людзі распавёў Мікіта Салавей, дацэнт кафедры інфекцыйных хвароб Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта, к.м.н., галоўны пазаштатны інфекцыяніст Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама.

Прыкметы Лайм-барэліёзу

Як правіла, захворванне працякае стадыйна. Аднак часам частка сімптомаў гэтай інфекцыі можа практычна не турбаваць чалавека, ён не зверне на іх увагі і не распавядзе ўрачу, што ў выніку можа абцяжарыць своечасовую пастаноўку дыягназу Лайм-барэліёзу.

Стадыя I

Падчас першай стадыі ўтвараецца так званая мігруючая эрытэма – чырвоная пляма, якая з часам павялічваецца ў памерах. Яна можа з’явіцца на працягу 3-30 дзён з моманту прысмоктвання кляшча.

Мікіта Салавей

Дацэнт кафедры інфекцыйных хвароб Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта, к.м.н., галоўны пазаштатны інфекцыяніст Камітэта па ахове здароўя Мінгарвыканкама

Гэтая пляма можа быць суцэльнай або колцападобнай. Але яе характэрная ўласцівасць – яна заўсёды павялічваецца ў дыяметры. Адсюль і назва «мігруючая эрытэма». Калі вы сумняваецеся, ці расце пляма, абвядзіце яе ручкай або маркерам і паназірайце некалькі дзён. Калі пляма павялічваецца ў дыяметры і не выключана верагоднасць кантакту перад гэтым з кляшчом – неабходна падумаць пра Лайм-барэліёз і звярнуцца да спецыяліста.

Важнае адрозненне: Калі невялікае пачырваненне ў месцы прысмоктвання кляшча з’явілася адразу ў першыя 3 дні, чырвань не павялічваецца ў дыяметры – хутчэй за ўсё, гэта праява алергіі на кампаненты сліны кляшча, якая з часам праходзіць без спецыфічнага лячэння. Калі ўсё ж такі эрытэма ўтварылася ў перыяд ад 3 да 30 дзён і расце – лепей звярнуцца да ўрача-інфекцыяніста.

Эрытэма пры Лайм-барэліёзе павялічваецца ў памерах у кожнага чалавека па-рознаму: у кагосьці яна можа вырасці да некалькіх дзясяткаў сантыметраў, у іншых – толькі на некалькі сантыметраў. Пры гэтым доўга назіраць за ёй нельга – у часткі пацыентаў мігруючая эрытэма знікае нават без лячэння, пры гэтым інфекцыя можа перайсці ў наступную стадыю.

Падчас першай стадыі захворвання існуе адзін нюанс у дыягностыцы. Справа ў тым, што антыцелы ў крыві чалавека, якія вызначаюцца лабараторна, утвараюцца толькі праз 3-6 тыдняў ад моманту заражэння. Менавіта таму галоўным вызначальным і высока спецыфічным сімптомам Лайм-барэліёзу на першай стадыі з’яўляецца мігруючая эрытэма, а не вынікі лабараторных даследаванняў.

Мікіта Салавей

Пасля прызначэння правільнай антыбактэрыяльнай тэрапіі, як правіла, у першыя 3-5 дзён, мігруючая эрытэма пачынае бляднець і паступова цалкам знікае. Гэта таксама з'яўляецца доказам інфіцыравання Лайм-барэліёзам.

Стадыя II

Калі на першай стадыі пацыент не атрымаў лячэння, дык з крыві і лімфы барэліі распаўсюджваюцца па арганізму. Для другой стадыі захворвання, якая развіваецца звычайна праз 1-6 месяцаў пасля інфіцыравання, характэрна з’яўленне адразу некалькіх сімптомаў паражэння розных органаў і сістэм. Часцей за ўсё – нервовай сістэмы, скуры, сэрца і суставаў.

Скура

На скуры развіваюцца мігруючыя эрытэмы, але іх ужо можа быць шмат – ад 2-3 да 40-100 плямаў. Часцей за ўсё такіх эрытэмаў утвараецца прыкладна да дзесяці.

Мікіта Салавей

Акрамя таго, бывае яшчэ барэліёзная лімфацытома – ушчыльненне скуры, якое ўтвараецца, як правіла, у вобласці саска малочнай залозы альбо ў вобласці мочкі вуха. Вельмі часта чалавек звяртаецца з такой праблемай да анколага, які выконвае біяпсію ўтварэння і не знаходзіць ніякіх прыкметаў злаякаснасці. З часам лімфацытома можа праходзіць самастойна нават без лячэння. Аднак інфекцыя пры гэтым застаецца ў арганізме чалавека.

Суставы

Паражэнне суставаў праяўляецца даволі тыпова – болем. Як правіла, часцей за ўсё ўцягваюцца буйныя суставы (каленныя, тазавыя, плечавыя, локцевыя), знешні выгляд суставаў не мяняецца, як пры іншых артрытах, няма абмежаванняў рухаў, пачырванення скуры над пашкоджанай вобласцю. Боль мае характэрны мігруючы характар.

Мікіта Салавей

Калі пацыент апісвае гэты боль, ён кажа, што ён з'явіўся спачатку ў адным суставе, потым – у другім, трэцім і г.д., пры гэтым пашкоджаныя першымі суставы могуць пераставаць балець. Лакалізацыя боляў не пастаянная, яна мяняецца, і гэта вельмі характэрна для Лайм-барэліёзу.

Нервовая сістэма

На другой стадыі часта сустракаецца так званы сіндром Банварта – спалучэнне адразу трох паражэнняў:

серозны менінгіт, які выклікаецца ў дадзеным выпадку бактэрыяй, але па характары змяненняў у цэрэбраспінальнай вадкасці, атрыманай пры выкананні пацыенту люмбальнай пункцыі, падобны да віруснага. Дадзеная асаблівасць можа абцяжарыць першапачатковую дыягностыку, калі няма іншых праяў Лайм-барэліёзу альбо вынікаў дадатковых аналізаў;
неўрыт чэрапных нерваў, часцей за ўсё сёмага нерва твару з аднаго або двух бакоў;
радыкулапатыя – карэньчыкавы боль у вобласці шыі, груднога ці паяснічнага аддзелаў пазваночніка, які праяўляецца мацней ноччу і дрэнна адказвае на тэрапію супрацьзапаленчымі сродкамі.

Калі ёсць усё тры кампаненты – пытання пры пастаноўцы дыягназу не ўзнікае. Разам з тым, бываюць выпадкі, калі можа быць толькі адна праява сіндрому, напрыклад, толькі менінгіт. У такіх выпадках праводзяцца дадатковыя лабараторныя даследаванні крыві на наяўнасць антыцелаў да барэлій. На другой стадыі развіцця Лайм-барэліёзу такі аналіз практычна ў 100% выпадкаў будзе ўжо станоўчым.

Мікіта Салавей

Самае складанае для дыягностыкі – радыкулапатыя, гэта значыць, проста боль у пазваночніку, у адным з яго аддзелаў. Натуральна, калі такі пацыент звяртаецца да спецыяліста, урач перш за ўсё думае пра іншыя, значна больш распаўсюджаныя прычыны боляў у спіне, у першую чаргу, пра механічныя (падняў цяжкае, няўдала нагнуўся, пры гэтым магчымае ўшчамленне нервовага карэньчыка, што і выклікала боль, і г.д.), але ніяк не пра Лайм-барэліёз. Асабліва, калі няма іншых прыкметаў і ўказанняў, што падобны стан можа быць звязаны з укусам кляшча. У такім выпадку будзе насцярожваць тое, што боль «не адказвае» на стандартную тэрапію альбо ў наступным з'яўляюцца нейкія новыя сімптомы.

Сэрца

Паражэнні інфекцыяй сэрца могуць выяўляцца ў з’яўленні экстрасісталіі (від парушэння рытму сэрца) альбо блакады сардэчнай праводнасці, калі парушаецца праходжанне электрычнага імпульсу па сістэме сэрца. Асабліва гэта павінна насцярожваць тых людзей, у якіх падобных праяў ніколі раней не было.

Стадыя III

Трэцяя стадыя захворвання развіваецца праз 6 месяцаў і больш пасля інфіцыравання і можа працягвацца некалькі гадоў. У дадзенай сітуацыі хвароба паражае пераважна нешта адно: скуру, або суставы, або нервовую сістэму.

Для паражэння скуры характэрны хранічны атрафічны акрадэрматыт – змяненне знешняга выгляду скуры, часцей за ўсё на канечных участках канечнасцяў. На скуры, часцей за ўсё ніжніх канечнасцяў, спачатку ўзнікаюць чырванавата-фіялетавыя плямы, якія праз месяцы-гады замяшчаюцца ўчасткамі атрафіі. Скура пры гэтым вытанчаецца, становіцца падобная да «папяроснай паперы».

У выпадку, калі мішэнню Лайм-барэліёзу на трэцяй стадыі становяцца суставы, яны ўжо перажываюць характэрныя змены, дэфармуюцца і павялічваюцца, турбуе сустаўны боль, магчымае абмежаванне руху, выпат у поласць сустава або навакольныя яго структуры. Па характары цячэння гэты стан можа імітаваць рэўматоідны артрыт, але ў адрозненне ад апошняга буйныя суставы ўсё ж паражаюцца значна часцей за дробныя.

Паражэнне нервовай сістэмы часам праходзіць у выглядзе такой праявы, як энцэфаламіяліт, якое нагадвае па сваім цячэнні і часам нават па зменах на МРТ іншае сур’ёзнае захворванне – рассеяны склероз.

Мікіта Салавей

Улічваючы, што Лайм-барэліёз для нас эндэмічны, тых маладых людзей, якім упершыню ставяць меркаваны дыягназ «рассеяны склероз», мы абследуем, у тым ліку і на нейрабарэліз – стан, які можа імітаваць РС. Улічваючы, што змены на МРТ галаўнога мозгу пры Лайм-барэліёзе і РС могуць быць вельмі падобныя, неабходна лабараторнае абследаванне – вызначэнне антыцелаў да барэлій не толькі ў крыві, але і ў цэрэбраспінальнай вадкасці пацыента.

Наяўнасць інфекцыі ў трэцяй стадыі захворвання заўсёды павінна быць пацверджана вызначэннем антыцелаў класа IgG да барэлій у крыві пацыента. Калі няма такіх антыцелаў, значыць, наяўныя ў пацыента праблемы не звязаныя з Лайм-барэліёзам, і неабходныя дадатковыя абследаванні для пошуку сапраўднай прычыны нядужання.

Лячэнне

Пры лячэнні Лайм-барэліёзу выкарыстоўваецца антыбактэрыяльная тэрапія. Максімальны курс, як правіла, неабходны, калі хвароба ўжо ўступіла ў трэцюю стадыю, складае 4 тыдні. Звычайна антыбіётыкі неабходна прымаць на працягу 10-21 дня ў залежнасці ад стадыі захворвання. Дарэчы, у свеце не выяўлена ні аднаго віду барэліі, якія былі б устойлівыя да антыбактэрыяльнай тэрапіі, што праводзіцца сёння.

Падпісвайцеся на наш канал у Telegram, групы ў Facebook, «УКантакце», у «Аднакласніках» – і будзьце ў курсе свежых навінаў! Толькі цікавыя відэа на нашым канале YouTube, далучайцеся!

Матэрыялы на сайце 24health.by носяць інфармацыйны характар і прызначаныя для адукацыйных мэтаў. Інфармацыя не павінна выкарыстоўвацца ў якасці медыцынскіх рэкамендацый. Ставіць дыягназ і прызначае лячэнне толькі ваш урач. Рэдакцыя сайта не нясе адказнасці за магчымыя негатыўныя наступствы, якія ўзніклі ў выніку выкарыстання інфармацыі, размешчанай на сайце 24health.by.